Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
NBG 5001	Jeoloji, Mineraloji ve Kayaç Bilgisi	ZORUNLU	2	0	2	6

Dersi Veren Birim

Fen Bilimleri Enstitüsü

Dersin Düzeyi

Yüksek Lisans

Ders Koordinatörü

DR.ÖĞR.ÜYESİ İSMAİL İŞİNTEK

Dersi Alan Birimler

Doğal Yapı Taşları ve Süs Taşları Yüksek Lisans

Dersin Amacı

Jeoloji, jeofizik ve maden mühendisliği bölümleri dışında Doğal Yapı Taşları ve Süstaşları programına kayıtlanan öğrenciler için yerbilimlerinde mineral-kayaç adlaması ve sınıflamasına yönelik genel jeoloji ve temel mineraloji konularını kapsamaktadır. Kısaca: Mineral nedir Kayaç nedir Yerkabuğunda mineral ve kayaçların dağılımı. Doğada yaygın olan minerallerin ve kayaçların makroskobik tanımlanması ve sınıflanması. Derste teorik verilecek konulara paralel olarak, laboratuvarlarda gösterilecek el örnekleri ile yaygın mineral ve kayaçların makroskobik tanımlanmasına yönelik pratik ve beceri kazanımı sağlanacaktır.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	Mineraller ve kayaçlar hakkında öğrendiklerini sınıflayarak ifade edebilme
2	Mineral ve kayaçların özelliklerine göre gemolojik ve dekoratif amaçlı kullanım açısından yorumlayabilme
3	Laboratuvar koşullarında kayaçlar üzerinde minerolojik testler yapabilme
4	Minerallerin ve kayaçların jeolojik ve minerolojik özellikleri ile ekonomik açıdan değerlendirilebilme koşullarını ilişkilendirebilme
5	Kayaçları tanımlayabilecek analiz yöntemini seçebilme

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Jeolojiye giriş	1.1. Evren, güneş sistemi ve dünyanın oluşumu 1.2. Dünyanın yapısı, kabuk, litosfer, astenosfer, manto ve çekirdeğin genel özellikleri 1.3. Levha tektoniği ve kayaç döngüsü 1.4. Jeolojik zaman ve yaşlandırma yöntemleri 1.5. Jeolojinin temel prensipleri
2	Dünyayı şekillendiren iç ve dış fiziksel faktörler	2.1. Levha hareketleri, levhaların parçalanması, levha sınırlarının sınıflandırılması 2.2. Levhaların hareketleri ve deprem. 2.3. Yerkabuğunun deformasyonu: dağ oluşumu, kıvrımlar, faylar ve eklemler 2.4. Rüzgârlar, akarsular, yeraltı suları, okyanuslar, buzul, erozyon ve onların jeolojik işlevleri 2.5. Kitle hareketleri ve bunları kontrol eden faktörler
3	Dünya ve yerkabuğunun kimyasal bileşimi	3.1. Yerkabuğundaki element dağılımı 3.2. Atomun yapısı ve kimyasal bağlar 3.3.İyonların koordinasyonu ve atomik paketlenme 3.4. Madde, atom, element, mineral, kristal ve kayaç kavramları. Konu ile ilişkili laboratuvar uygulaması
4	Kristalografi-mineraloji. Konu ile ilişkili laboratuvar uygulaması	4.1. Kristalleşme ve kristal büyümesi 4.2. Kristal simetrisi ve simetri elemanları 4.3. Kristal morfolojisi ve kristal eksenleri 4.4. Kristal sistemleri 4.5. Minerallerin iç düzeni ve simetri, eşyapı, polimorfi politip, psödomorfi ve ikizlenme 4.6. Mineral kimyası
5	Minerallerin fiziksel özellikleri. Konu ile ilişkili laboratuvar uygulaması	5.1.Minerallerin yaygın oluşum formları 5.2. Dilinim, sertlik, özgül ağırlık-yoğunluk, renk, parlaklık, lüminesans, elektriksel ve manyetik özellikler 5.3. Minerallerin optik özellikleri 5.4. Mineralleri tanımlamada kullanılan analitik yöntemler
6	Sistematik mineraloji (mineral sınıflaması). Konu ile ilişkili laboratuvar uygulaması	6.1. Doğal elementler 6.2. Süfürler, arsenidler ve sülfotuzlar 6.3. Oksitler, hidroksitler, ve halitler 6.4. Karbonatlar ve boratlar 6.5. Sülfatlar ve kromatlar 6.6. Volframatlar ve molibdatlar 6.7. Fosfatlar, arsenatlar ve vanadatlar
7	Sistematik mineraloji-silikatlar. Konu ile ilişkili laboratuvar uygulaması	7.1. Nezosilikatlar, sorosilikatlar, siklosilikatlar, inosilikatlar, fillosilikatlar, tektosilikatlar 7.2. Süstaşı mineralleri 7.3. Kayaç yapıcı mineraller
8	I. ARA SINAV
9	Kayaç sınıflaması ve levha tektoniği içindeki dağılımları. Magmatik kayaçlar. Konu ile ilişkili laboratuvar uygulaması	9.1. Magmanın kökeni ve oluşumu 9.2. Magmanın fiziksel özellikleri 9.3. Magmanın kimyasal bileşimi 9.4. Magmanın evrimi ve Bowen reaksiyon serileri. 9.5. Magmatik kayaçların adlamasında kullanılan mineraller 9.6. Magmatik kayaçlarda yapı ve dokular.
10	Temel magmatik kayaç türleri, sınıflaması ve adlaması. Konu ile ilişkili laboratuvar uygulaması	10.1. Magmatik kayaçların kimyasal sınıflaması 10.2. Magmatik kayaçların mineral bileşimi ve dokusal özelliklere göre makroskobik adlaması ve sınıflaması: 10.2.1. Derinlik ve yarı derinlik kayaçları 10.2.2. Yüzey kayaçları
11	Sedimenter kayaçlar. Konu ile ilişkili laboratuvar uygulaması	11.1. Sedimenter süreçler: Bozunma, taşınma, depolanma ve diyajenez 11.2. Sedimenter kayaçların çökelme ortamları 11.3. Sedimenter kayaçların genel özellikleri, gözlenen önemli yapılar, katman, tabakalanma, laminasyon, fasiyes, transgresyon ve regresyon kavramları 11.4. Sedimenter kayaçların sınıflaması ve adlaması. Konu ile ilişkili laboratuvar uygulaması
12	Sedimenter kayaçların sınıflaması ve adlaması. Konu ile ilişkili laboratuvar uygulaması.	12.1. Kırıntılı sedimenter kayaçlar (çakıltaşı, breş, kumtaşı ve çamurtaşı) 12.2. Kimyasal tortul kayaçlar (kireçtaşı, dolomit, evaportiler, çört, vb.) 12.3. Organik tortul kayaçlar (kömür, diatomit, vb.)
13	Metamorfizma ve metamorfik kayaçlar. Metamorfik kayaçların sınıflaması ve adlaması. Konu ile ilişkili laboratuvar uygulaması	13.1. Metamorfizma faktörleri ve sınırları. 13.2. Metamorfizma türleri 13.3. Metamorfik kayaçlarda gözlenen yapılar (foliasyon, şistozite, klivaj, lineasyon) 13.4. Metamorfik kayaçların adlamasında kullanılan mineraller 13.5. Metamorfik kayaçların makroskobik tanımlanması 13.6. Metamorfik kayaçlarda fasiyes kavramı
14	II. ARA SINAV + Laboratuvar Sınavı

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Ana kaynak:
Dirik, K. ve Şener M., 2007, Fiziksel Jeoloji Yeryuvarının araştırılması (James S. Monreo ve Reed Wicander'in Physical Geology kitabının çevirisi), TMMO Jeoloji Mühendisleri Odası Çeviri Serisi No:1, Ankara, 642 sayfa.
Yeniyol, M., 2004, Mineraloji, İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Dilek Ofset Matbaası, İstanbul, 324 sayfa.

Referanslar:
Comelius, S. and Hurlbut, J.R., 1971, Dana's Manual of Mineralogy, John Wiley & Sons, New York, 579 p.
Cornelis, K., Cornelius, S. and Hurlbut, J.R., 1993, Manual of Mineralogy (after James D. Dana), 1971, John Wiley & Sons, Inc., 18 th Ed., New York, 681 pp.
Çelik, M., 1993, Özel Mineraloji, Konya, 274 sayfa.
Çelik, M. ve Karakaya, N., 1998, Sistematik Mineraloji, Konya, 434 sayfa
Dora, O., Ö., 1984, Mineraloji, Cilt I, Genel Mineraloji, Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Basımı, İzmir, 238 sayfa.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Görsel sunum destekli interaktif teorik ders. Teorik bilgilere paralel laboratuvar uygulaması.

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	ARS 1	ARASINAV 1
2	ARS 2	ARASINAV 2
3	YSS	YIL SONU SINAVI
4	YSBN	YIL SONU BAŞARI NOTU	NOTARS 1 * 0.30 + ARS 2 * 0.30 + YSS * 0.40
5	BUT	BÜTÜNLEME
6	BUTBN	BÜTÜNLEME SONU BAŞARI NOTU	ARS 1 * 0.30 +ARS 2 * 0.30 +BUT * 0.40

*** Bütünleme Sınavı Yapılmayan Birimlerde Bütünleme Kriteri Dikkate Alınmaz.

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

VİZE I + II (% 40) : ÖÇ1, ÖÇ2, ÖÇ4
LABORATUVAR (%20) : ÖÇ3, ÖÇ5
FİNAL (%60) : ÖÇ1, ÖÇ2, ÖÇ4

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

İlan Edilecektir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

Yard. Doç. Dr. İbrahim GÜNDOĞAN, : zemin kat Z63 nolu oda (Tel: 0232 3017327), e-posta: ibrahim.gundogan@deu.edu.tr

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Salı günleri saat 09:30-11:30

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler	Sayısı	Süresi (saat)	Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı	12	2	24
Uygulama	12	2	24
Haftalık Ders öncesi/sonrası hazırlıklar	12	4	48
Vize Sınavına Hazırlık	2	10	20
Final Sınavına Hazırlık	1	20	20
Diğer (Lab)	12	1	12
Final Sınavı	1	2	2
Vize Sınavı	2	2	4
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat)			154

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖK	PK.1	PK.2	PK.3	PK.4	PK.5	PK.6	PK.7	PK.9	PK.10	PK.11	PK.12
ÖK.1	5	4	4	5	3		4		1	1	3
ÖK.2						1	1		3	2	4
ÖK.3						1				1	1
ÖK.4						1	1	1	4	4	4
ÖK.5						4		1		1	5

DERS ADI

DERECE PROGRAMLARI