Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
GTS 3105	Türk Desenleri-Kompozisyon	SEÇMELİ	2	2	0	4

Dersi Veren Birim

Eski Çini Onarımları

Dersin Düzeyi

Lisans

Ders Koordinatörü

Dersi Alan Birimler

Dersin Amacı

Türk Desenlerine ilişkin , Türk motiflerinin etimolojisini öğretmek,motifin çizim kuralları ,kompozisyon çeşitleri ve teknik bilgileri ile motiflerin kullanıldığı alanlar hakkında bilgi vererek ,motiflerin kuralları içinde kompozisyon içinde oluşturulmasını öğretmektir.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	1.Türk desenlerinde motifin tanımı ve guruplandırılması
2	2.Türk desenlerinde kullanılan motiflerin etimolojisini açıklayabilecek ,motifle ilgili temel çizim kurallarını tanımlayabilmesi,
3	3.Geleneksel Türk motiflerinde tarihsel süreç içindeki üsluplarını teorik ve uygulamalı çizim kurallarını anlayabilmesi, Türk desenlerinin uygulama alanları ve kompozisyon metotlarına ilişkin bilgi sahibi olmaları beklenmektedir.
4	4.Türk desenlerindeki motif ve desenleri ana hatlarıyla belirleyebilerek, kompozisyon çeşitleri ve tekniklerine dair bilgilerini mesleğinde kullanabilmesi,
5	5.Geleneksel Türk motiflerinin kompozisyon kuralları içinde tanıyabilecek ve geçmişten günümüze geçirdikleri tarihsel değişimler sonucunda oluşan farklılıkları , desen ve kompozisyon olarak çeşitli alanlarda günümüzde özgün tasarımlarda ve kompozisyonlarda değerlendirilebilmeleri,
6	6.Geleneksel Türk motiflerinin oluşumlarında stilizasyon, motifin yapısı, ve kompozisyon içindeki bağlı kalınan kurallarını belirleme yetkinliği ile motifleri yerlerine göre sınıflandırabilmesi

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Türk desenleri dersinin içeriği, dersle ilgili kaynakçanın verilmesi, araştırma konularının dağılımı Türk motiflerinin tanımı, guruplandırılması,
2	Motiflerin anlamı, tarihsel süreç içindeki değişimleri, desen ve çizim özellikleri, kullanıldıkları alanlar hakkında bilgi verilmesi, kompozisyon çeşitlerine giriş.
3	Bitkisel motiflerden yaprak ,sap çıkışı, salyangoz ,penç ve goncagül çizimi ve teorik bilgileri, çeşitleri tarihsel süreç içindeki değişimleri, desen ve çizim özellikleri, kompozisyon çeşitleri içinde (serbest-simetrik-raport kompozisyon) kullanımları.
4	Farklı geometrik (daire dikdörtgen-kare- çokgen vb)alanlarda kompozisyon oluşturma Hatayi ve bulut motifleri hakkında ve motiflerin eskiz üzerinde çizimleri, dia gösterisi.Kompozisyon çalışmaları.
5	Rumi motifleri çeşitleri ve çeşitli kompozisyonlarda kullanım kuralları, bitkisel motifler ile birlikte kompozisyonda kullanımı çizim kuralları.. Kompozisyon içinde serbest,simetrik,raport kompozisyonlarda kullanılması.
6	Zencerek ve Geometrik motifler hakkında bilgi, çeşitleri ve motiflerin çizimleri. Kompozisyon oluşturma.Zencerek desenleri ile bordür oluşturma çalışmaları ve anahtarlı anahtarsız zencerekler.
7	Motiflerin kullanıldığı alanlara ilişkin dia gösterimi, eskizde çizimlere devam edilmesi.
8	Üsluplaştırılmış çiçeklerden karanfil motifi hakkında bilgi ve motifin çizimi motiflerle klasik ve özgün kompozisyon oluşturma.
9	Üsluplaştırılmış çiçeklerden lale motifinin Çizimi ve kompozisyon içinde kullanılması,özgün lale motiflerinin çiziminin gerçekleştirilmesi
10	Üsluplaştırılmış çiçeklerden gül ve sümbül motifleri hakkında bilgi ve motifin eskiz üzerinde çizimi. Sazyolu üslubu hakkında bilgi, dia gösterimi ve uygulamalı çalışmalar
11	Arabesk motifine ilişkin kuramsal bilgiler ve motifin çizimi, kompozisyon çalışmaları
12	Çintemani, munhani motifleleri ve kompozisyonları, sembolik motiflerden Hayat ağacı, el motifi, pıtrak, haç ve tarak motifleri hakkında bilgi ve motiflerin çizimi. Göz, çengel, muska, nazar, ana tanrıça motifleri hakkında bilgi ve motiflerinin çizimleri. Dönem içinde yapılan uygulamaları ve araştırmaları
13	GENEL DEĞERLENDİRME

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Ana kaynak:Akar,Azade-Cahide Keskiner;Türk Süsleme Sanatlarında Desen ve Motif,İst.1976 Tercüman Sanat ve Kültür Yay.
Birol,İnciDerman,Çiçek; Türk Tezyini Sanatlarında Motifler,İst.1991
DEMİRİZ, Yıldız
Yardımcı kaynaklar: Keskiner ,Cahide; Süsleme Sanatlarında Rumi,Antika Dergisi,34.sayı2/1988 18-20.S.
Mahir Banu:Kanuni Döneminde Yaratılmış Yaygın Bezeme Uslubu Saz Yolu,Türkiyemiz,18.yıl,54 sayı, /1998,28-37.S:
Mülayim Selçuk;Selçuklu Geometrik Süslemeleri,Sanat Tarihi Yıllığı Araştırmaları Dergisi,3.c.9.sayı,12/1990,47-53.S.
Kaşgarlı,Prof.Dr.Mehlika Akok; Haç Motifli Halılar Meselesi Belgelerle Türk Tarihi,3.sayı,5/1985,36.37.S.
Erbek,Güran;Hayat Ağacı Motifi I,Antika Dergisi,15sayı 6/1986,26-35.S.
Ögel,Semra; Anadolu da Selçuklu Çehresi,Akbank Yay.İstanbul 1994,135.S.
Mülayim Selçuk; Anadolu Mimarisi nde Geometrik Süslemeler,Selçuklu Çağı,Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları,Selçuk ,Osmanlı Türk Mimarisi,Ankara 1982,405+289 levha sayfa.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

1. Dersler

Öğretim üyesi öğrencileri, geleneksel Türk motiflerini tanıma ,motifin etimolojisini öğrenme ,motifi analiz edebilme eğilimleri doğrultusunda Türk desenlerini çizebilme,motifin çizim kurallarını bilerek doğru bir şekilde çizebilme,motif çeşitlerini tanımlama ve adlandırma ,kompozisyon içinde aldıkları görevlerini tanımlayabilmeyi ve çizimleri doğru bir şekilde hazırlamalarını ister. ( eskiz çizimleri, renklendirilmesi, kaynaklardan faydalanarak çini tezhip halı kilim kumaş, ahşap,taş vb yer alan Türk motiflerini araştırmalarından oluşan sunum ve eskiz çalışmalarından oluşan dosya v.b.) hazırlamalarını ister.
2. Gözden Geçirme Oturumları ve Sınıf Tartışmaları
Tasarlama aşamasında eskiz oluşturma, ana tasarımların seçimi ile ilgili verilen süreler bazında, gözden geçirme oturumları öğretim üyesi tarafından her hafta dersin ilk ve son saatinde gerçekleştirilecektir. Sınıf içi ödevler ve ev ödevleri bu oturumlarda çözülecek problemlerin temelini oluşturacaktır. Öğrencilerin sınıf tartışmalarına katılımı, tasarımları ile ilgili görüşlerini sunmaları önemli ölçüde teşvik edilecektir.
3. Uygulamalar
Motiflerin çizim aşamaları,kompozisyon oluşturmaya dair uygulamalar

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	VZ	Vize
2	ODV	Ödev/Sunum
3	YK	Yoklamasnv
4	DKL	DerseKatılım
5	FN	Final
6	BSN	Başarı Notu	VZ * 0.10 + ODV * 0.20 + YK * 0.10 + DKL * 0.20 + FN * 0.40
7	BUT	Bütünleme
8	BBN	BütSonuBaşarıNotu	VZ * 0.10 + ODV * 0.20 + YK * 0.10 + DKL * 0.20 + BUT * 0.40

*** Bütünleme Sınavı Yapılmayan Birimlerde Bütünleme Kriteri Dikkate Alınmaz.

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Ders değerlendirme aşamasında öncelikle, motifi tanımlama etimolojisi, çizimi, motifin kuralları, görevlerini ve çeşitlerini tanıma, çizimi doğru değerlendirip, uygulamalarda motifi oluşturma,motifin kuralına göre nüanslı(nüansız) çizebilme, düzgün temiz eskiz çalışmalarda motifi doğru gruplandırabilme ve mesleki olarak uygulanabilirliği üzerinden puanlama yapılacaktır.

Öğrenci katılımından elde edilecek puan, (1) derslere katılım durumuna, (2) öğrencinin ders esnasında öğretim üyesi tarafından sorulan sorulara verdiği yanıtların kalitesine ve sınıf içi proje çalışmasına (3) olumlu bir öğrenim ortamının yaratılması için öğrencinin sağladığı katkıya bağlı olacaktır.

Değerlendirme Kriteri

Sınavlarda sorulan soru adedine göre 100 tam not üzerinden yapılacak dağılım sınav öncesinde belirtilecek, yanıtlara göre hesaplanan puan toplamı değerlendirmeye alınacaktır.Uygulama dosyası , araştırmalarının sunumu ve derse katılım oranları da 100 tam puan üzerinden değerlendirilecektir.

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

Dersin başlama saatinden sonra gelenler derse alınsalar bile ders katılımda yarım ders katılımı olarak değerlendirmeye alınır. Tüm katılımlar yukarıda belirtilen oranla genel değerlendirmeye alınacaktır. Her ders sonuna doğru bir sonraki derste işlenecek konu çalışma-araştırma konusu olarak öğrenciye sunulur. Sunulan konunun dersteki ilk anlatımı öncesi çalışma-araştırma sonuçları tartışıldıktan sonra derse başlanır. Araştırma konusu belirlenen öğrenci konunun işleneceği günde araştırma konusu hakkında sunum yapar aktif olarak derse katılım sağlar.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

tulin.adanir@deu.edu.tr

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Cuma 10:00/11:00

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler	Sayısı	Süresi (saat)	Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı	13	4	52
Ödev Hazırlama	13	2	26
Proje Ödevi	13	2	26
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat)			104

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖK	PK.1	PK.2	PK.3	PK.4	PK.5	PK.6	PK.7	PK.8	PK.9	PK.10	PK.11	PK.12	PK.13	PK.14	PK.15	PK.16	PK.17	PK.18
ÖK.1	2	4	4	3	2	2	2	3	3	3	3	3	3	3	4
ÖK.2			4	4	3		4	4			4	4	4			3	3	3
ÖK.3				3	5	4	3	3	54		4	4	4	4
ÖK.4			4	4	3				5		5			4		4		3
ÖK.5				4	4	4				5				4
ÖK.6		4	4	4	4								4	4

DERS ADI

DERECE PROGRAMLARI