Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
DJJ 5049	Yanal Tarama Sonar Teknikleri	SEÇMELİ	3	0	0	7

Dersi Veren Birim

Fen Bilimleri Enstitüsü

Dersin Düzeyi

Yüksek Lisans

Ders Koordinatörü

PROF.DR. GÜNAY ÇİFCİ

Dersi Alan Birimler

Deniz Jeolojisi ve Jeofiziği Yüksek Lisans
Deniz Jeolojisi ve Jeofiziği Doktora

Dersin Amacı

Çok ışınlı batımetri verisinin temel ilkelerini, yanal tarama sonar verisi ile Deniz
tabanın ve çok yüksek ayrımlılıkta sığ sismik görüntülemede ve yanal akustik sinyalin
yayılım ilkelerini deniz tabanı ile olan ilişkisini ve backscattering olarak kayıt
edilmesini, veri toplama, veri işleme vet yorumlamaya kadar olan temel aşamalarını
verebilmektir. Yorumlama aşamasında bilgisayara dayalı olarak yapılmasında tüm deniz
bilimciler için bir software programı öğretilmesi amaçlanmıştır. Dünaya denizlerinde
toplanmış olan veriler başta olmak üzere Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdenizde yapılmış
değişik deniz araştırmalarından elde edilmiş MAK-1, Geochirp ve ROV gibii multibeam,
sonar ve mühendislik sismiği kayıtlarından örneklerin yorumlanacaktır.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	çok ışınlı batımetri veri toplama, veri işleme ve yorumlama yapabilme,
2	farklı çok ışınlı batımetri sistemlerini karşılaştırabilme,
3	su altı akustiğini kavrama,
4	ekosounder batımetri sistemlerinde gürültü ve ayrımlılık yapabilme,
5	yanal tarama sonar çalışma ilkesini kavrama,
6	erim ayrımlılığı ve boyuna ayrımlılığı sorgulayabilme,
7	sonar ön işlemleri, ana işlemleri yapabilme,
8	düzeltmeler, mozaik hazırlama, ek işlemleri kavrayabilme,
9	sonar verilerin değerlendirilmesi ile gürültüleri ayırt edebilme,
10	deniz mühendislik sismiği sistemlerini kavrayabilme,
11	mühendislik sismiği verilerin değerlendirilebilme,
12	yüksek ayrımlı verilerin yorumlayabilme,

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	SWATH Batımetri Sistemleri
2	Multibeam Sistemi Veri toplama sistemi Birincil ofset ve Beam parametreleri Dizin (Aray) sıralaması
3	Pitch, Roll ve Heave Beam örnekleri, Verinin Süzgeçlenmesi, Zaman Düzeltmesi, Veri işlem ve yorum,
4	Sualtı Akustiği, Ses Hızı, Kırılma, Yayılım, Soğrulma, Scattering (Reverbrasyon),
5	Yanal Tarama Sonarı, YTS İlkeleri, YTS Özellikleri, YTS Geometrisi
6	YTS Tasarım Özellikleri, Kaynak Düzeyi, Puls Uzunluğu, Beam Genişliği, Frekans,
7	Sesin sonar dönüş mekanizması, Yansıma, Scattering, Zaman Değişkenli Gain, Gürültü, Çevre, İnsan, Elektrik gürültüsüne karşın akustik, Gürültü ve Reverbrasyon Sınırı, Sonar Denklemi,
8	Tartışma ve değerlendirme,
9	Kayıt Yorumları, Temel Prensipler, Yüzey Etkileri, Target ve Gölge Tasarım ve Fonksiyon bağlantılı etkiler,
10	Sonar Veri Toplama, Sonar Veri İşleme, Slant Range Düzeltmeleri, Backscattering Modeller, Harita Hazırlama, Tow Etkileri, Nicel İyileştirme,
11	DENİZ TABANI SONAR GÖRÜNTÜLERİ, Bilgisayara Dayalı Yorumlama, Görüntü İyileştirme, Görüntü İstatistikleri, Görüntü Yuvarlatma,
12	Bir Yazılım Programının Temel İşlemlerinin Tanıtılması,

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Yüksek Ayrımlı Deniz Jeofiziği Yöntemleri, Günay Çifçi, Derman Dondurur, Seda Okay,
2005, TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası.
Side Scan Sonar Training Manual, Charles Mazel, 1985, Kelin Associates, Inc.
Handbook of Seafloor Sonar Imagery, Philippe Blondel and Bramley J. Murton, 1991,
Praxis Publishing.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Kuramsal kısımlar verilirken, uygulamaya dönük olarak gerçek veriler üzerinde
çalışılacaktır. Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Sismik Laboratuarı (SeisLab;
http://web.deu.edu.tr/seislab/) toplamış olduğu gerçek veriler üzerinde çalışılacaktır.

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	RAP	RAPOR
2	SUN	SUNUM
3	YSS	YIL SONU SINAVI
4	YSBN	YIL SONU BAŞARI NOTU	RAP * 0.25 + SUN * 0.25 + YSS * 0.50
5	BUT	BÜTÜNLEME
6	BUTBN	BÜTÜNLEME SONU BAŞARI NOTU	RAP * 0.25 + SUN * 0.25 + BUT * 0.50

*** Bütünleme Sınavı Yapılmayan Birimlerde Bütünleme Kriteri Dikkate Alınmaz.

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

Sunum, ödevler %40, ders hazırlama %10 vedönem sonu sınavı %50 ağırlıklı olarak
yapılır.

Dersin Öğretim Dili

İngilizce

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

İlan Edilecektir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

gunay.cifci@deu.edu.tr; gunay.cifci@hotmail.com
(232) 278 55 65 /126

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Salı 14-15, Perşembe 14-15

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler	Sayısı	Süresi (saat)	Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı	14	3	42
Ödev Hazırlama	13	5	65
Sunum Hazırlama	6	5	30
Kitap Okuma	3	6	18
Teknik Gezi	9	1	9
Final Sınavına Hazırlık	1	5	5
Toplam İşyükü	1	15	15
Final Sınavı	1	3	3
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat)			187

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖK	PK.1	PK.2	PK.3	PK.4	PK.5	PK.6	PK.7	PK.8	PK.9	PK.10	PK.11	PK.12	PK.13
ÖK.1	3	5	3	3	3	4	3	2	3	1	1	3	2
ÖK.2	2	2	4	5	1	2	4	3	4	3	3	4	1
ÖK.3	2	3	2	3	2	3	2	4	2	4	1	2	3
ÖK.4	3	4	4	2	3	1	1	2	2	2	3	3	1
ÖK.5	4	2	3	4	4	2	5	4	2	3	1	1	3
ÖK.6	2	3	4	2	2	1	2	2	2	1	4	3	1
ÖK.7	3	4	2	1	1	2	3	2	3	1	2	1	2
ÖK.8	1	2	3	1	3	1	1	2	1	1	1	3	1
ÖK.9	2	3	3	2	4	2	2	2	1	1	1	1	2
ÖK.10	2	1	1	3	2	1	2	2	1	3	2	2	2
ÖK.11	1	2	2	4	1	3	1	3	3	2	2	3	2
ÖK.12	2	1	2	2	2	1	3	1	1	2	3	2	2

DERS ADI

DERECE PROGRAMLARI