Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
DİL 1018	Türkçenin Sesbilgisi	ZORUNLU	2	1	0	5

Dersi Veren Birim

Dilbilimi

Dersin Düzeyi

Lisans

Ders Koordinatörü

PROF.DR. BURCU İLKAY KARAMAN

Dersi Alan Birimler

Dersin Amacı

Bu dersin amacı Türkçenin ses özellikleri, seslerin çıkış yer ve biçimlerine göre sınıflandırması, vurgu, ton, ezgi gibi söyleyiş özelliklerini kapsayan parçalarüstü sesbirimler ve Türkçenin ses dizgesindeki düşme, benzeşme ve uyum gibi sesbilgisel süreçler hakkında bilgi vermektir.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	Türkçenin seslerine ilişkin sesbilimsel simgeleri gösterebilmesi
2	Türkçenin seslerini sınıflandırabilmesi
3	Türkçenin seslerinin nasıl üretildiğini açıklayabilmesi
4	Sesler arasında ne türden ilişkiler gerçekleştiğini ve bunların hangi süreçlerden geçtiğini örneklerle açıklayabilmesi
5	Türkçedeki sesbilgisel süreçleri açıklayabilmesi

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Sesbilim ve sesbilgisinin temel kavramları
2	Türkçenin Sesleri: Ünsüz sesler ve sınıflandırılması Çıkış yerlerine göre Çıkış biçimlerine göre Ses tellerinin durumuna göre Yumuşak damağın durumuna göre
3	Türkçede ünsüz sesleri etkileyen sesbilimsel süreçler Üflemelilik Çiftdudaksıllaşma Damaksıllaşma Genizsilleşme Ötümsüzleşme
4	Türkçede ünsüz seslerin eşsesbirimleri ve sesletimleri
5	Türkçenin Sesleri: Ünlü Sınıflandırması Ağız açıklığına göre Dilin konumuna göre Dudakların durumuna göre
6	Türkçede ünlü seslerin eşsebirimleri ve sesletimleri
7	Türkçenin ses dizgesi seslem yapısı ses demetleri yabancı kökenli sözcüklerde ses demetleri
8	ARASINAV
9	Ünlü uyumu: Kapalı ünlü uyumu, Açık ünlü uyumu
10	Türkçede Ünsüz dağılımı Ünsüz demetleri Ünsüz Düşmesi
11	Türkçede Parçalarüstü sesbirimler vurgu kavşak durak
12	Sözcük vurgusu Kökler Türemiş sözcükler Bileşik sözcükler
13	Öbek ve tümce vurgusu konu odak
14	Sesbilgisel süreçler

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

1. Banguoğlu, Tahsin (1959) Türk Grameri. 1. Bölüm. Sesbilgisi. Türk Dil Kurumu Yayınlarından - Sayı: 177. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
2. Banguoğlu, Tahsin (1986) Türkçenin Grameri. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. Türk Dil Kurumu Yayınları: 528. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
3. Demircan, Ömer (1979) Türkiye Türkçesinin Ses Düzeni, Türkiye Türkçesinde Sesler. Türkiye Türkçesi Temel Dilbilgisi Genel Programı Dizisi I/1 a ve b. Türk Dil Kurumu Yayınları: 461. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
4. Demircan, Ömer (2009) Türkçenin Sesdizimi. 3. Basım. İstanbul: Der Yayınları.
5. Ergin, Muharrem (1962) Türk Dil Bilgisi. İstanbul Edebiyat Fakültesi Yayınları No. 785'ten genişletilmiş ikinci baskı. İstanbul.
6. Karaağaç, Günay (2010) Türkçenin Ses Bilgisi. İstanbul: Kesit Yayınları.
7. Özsoy, Sumru (2004) Türkçenin Yapısı I: Sesbilim. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
8. Üçok, Necip (2007) Genel Fonetik (Ana Çizgileriyle). İstanbul: Multilingual.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

1. Ders
2. Sunum
3. Uygulama

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	VZ	Vize
2	FN	Final
3	BNS	BNS	VZ * 0.40 + FN * 0.60
4	BUT	Bütünleme Notu
5	BBN	Bütünleme Sonu Başarı Notu	VZ * 0.40 + BUT * 0.60

*** Bütünleme Sınavı Yapılmayan Birimlerde Bütünleme Kriteri Dikkate Alınmaz.

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Öğrenciler ders sırasındaki etkinlik ve genel tutumlarına göre vize ve final sınavlarında ayrılan ders içi etkinlik puanıyla değerlendirileceklerdir.

Değerlendirme Kriteri

1. Vize %40
2. Final %60

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

1. Derslerin %70 ine katılım zorunludur.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

burcu.karaman@deu.edu.tr

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Randevu

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler	Sayısı	Süresi (saat)	Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı	13	2	26
Uygulama	13	1	13
Haftalık Ders öncesi/sonrası hazırlıklar	13	2	26
Vize Sınavına Hazırlık	1	12	12
Final Sınavına Hazırlık	1	16	16
Ödev Hazırlama	2	8	16
Ödev Hazırlama	1	10	10
Final Sınavı	1	2	2
Vize Sınavı	1	2	2
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat)			123

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖK	PK.1	PK.4	PK.8
ÖK.1	5
ÖK.2	5
ÖK.3	5
ÖK.4	5	5	5
ÖK.5	5	5	5

DERS ADI

DERECE PROGRAMLARI