Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
DİL 1025	Sesbilim	ZORUNLU	3	0	0	6

Dersi Veren Birim

Dilbilimi

Dersin Düzeyi

Lisans

Ders Koordinatörü

DOÇ. DR. ÖZGÜN KOŞANER

Dersi Alan Birimler

Dilbilimi

Dersin Amacı

Bu dersin amacı, öğrencilerin sesbilimin ve sesbilgisinin temel kavramlarını, konuşma seslerinin nasıl üretildiğini, nasıl iletildiğini ve algılandığını, bu seslerin nasıl sınıflandırıldığını, seslerin hangi sesbilimsel ve sesbilgisel süreçlerde yer aldığını ve bu süreçlerde ne gibi değişimlere uğradığını, bu değişimlerin altında yatan örüntülerin neler olduğunu öğrenmelerini sağlamaktır.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	Sesbilim ve Sesbilgisine ilişkin temel kavramları tanımlayabilmesi
2	Konuşma seslerini sınıflandırabilmesi bunlara ilişkin sesbilimsel simgeleri gösterebilmesi
3	Konuşma seslerinin nasıl üretildiğini, iletildiğini ve algılandığını açıklayabilmesi
4	Sesler arasında ne türden ilişkiler gerçekleştiğini ve bunların hangi süreçlerden geçtiğini örneklerle açıklayabilmesi
5	Seslem, Vurgu, Ton ve Ezgi gibi parçalarüstü birimleri çözümleyebilmesi
6	Farklı dillerin ses dizgelerine ait örnekleri çözümleyebilmesi

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Giriş - Seslerin Oluşumu Konuşmanın evrimsel gelişimi Konuşma sesleri Seslerin oluşumu
2	Sesletim Organı Ses aygıtı Ses organları
3	Ünsüz Sesletimi Sesbilgisi Dil/konuşma sesleri Dil/konuşma seslerinin sınıflandırılması Ünsüzler Ünlüler Söyleyiş yerlerine göre ünsüzler Söyleyiş biçimlerine göre ünsüzler Ötümlülük durumlarına göre ünsüzler
4	Ünlü Sesletimi Dil-Damak arası açıklığa göre ünlüler Dilin devinimine göre ünlüler Dudakların biçimine göre ünlüler Ünlünün sesletim süresine göre ünlüler
5	Sesçil Abece Sesçil Abecenin Tarihçesi ve Gerekçesi Uluslararası Sesçil Abece de (IPA) seslerin sınıflandırılması IPA daki simgeler
6	Parçabirimler Parçabirimler: Sesbirim Yalın çiftler Ayırıcı özellikler Sesbirimcik Eşsesbirim
7	Eşsesbirimler Sesbilimsel Çevre üflemeli sesler genizsil sesler damaksıl sesler Bütünleyici Dağılım `Artık özelliklerin öngörülebilirliği Bağımsız değişim
8	ARASINAV
9	Türkçenin Sesbirimleri Türkçenin Ünsüzleri Türkçenin Ünlüleri
10	Seslem Yapısı Seslem Yapısı Seslem Başlangıcı Çekirdek Uç ünsüz Uyak Seslem Örüntüleri Ses Kümeleri
11	Parçalarüstü sesbirimler Parçalarüstü sesbirimler: temel tanımlar Kavşak Durak Vurgu Sözcük vurgusu Birincil Vurgu İkincil Vurgu
12	Vurgu Adlar için vurgu kuralları Eylemler için vurgu kuralları Tümce Vurgusu
13	Ezgi Ezgi düzeni Tümce Ezgisi Ezgi Türleri Odak Ezgisi
14	Sesbilgisel Süreçler Ses düşmeleri Ses Türemeleri Benzeşme Benzeşmezlik Göçüşme İkizleşme Aralık Ötümsüzleşme
15	Biçim-sesbilgisel süreçler Eşsesbirimler Biçim-sesbilgisel Kurallar
16	Final Sınavı

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Ana kaynak:
1. Can, Ö., Özgen, M., Koşaner, Ö. ve Akşehirli, S. (2020) Dilbilgisi Bileşenleri. İstanbul: İthaki.

Yardımcı kaynaklar:
2. Katamba, Francis. (1989). An introduction to phonology. Essex, England: Longman.
3. Laver, J. (1995). Principles of Phonetics. Cambridge: Cambrigde University Press.

Diğer ders materyalleri:
PRAAT sesbilimsel inceleme yazılımı

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

1. Ders
2. Sunum
3. Örnek dil verisi çözümlemesi

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	VZ	Vize
2	FN	Final
3	BNS	BNS	VZ * 0.40 + FN * 0.60
4	BUT	Bütünleme Notu
5	BBN	Bütünleme Sonu Başarı Notu	VZ * 0.40 + BUT * 0.60

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Öğrenciler ders sırasındaki etkinlik ve genel tutumlarına göre vize ve final sınavlarında ayrılan ders içi etkinlik puanıyla değerlendirileceklerdir.

Değerlendirme Kriteri

1, 2, 3, 4 ve 5 nolu öğrenme çıktıları ara sınav ve final sınavında sorulan kuramsal ve uygulamalı sorularla değerlendirilecektir.
6 nolu öğrenme çıktısı ara sınav ve final sınavında sorulan uygulamalı sorularla değerlendirilecektir.

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

1. Derslerin %70ine katılım zorunludur.
2. Derse katılmamış olmak ev ödevinin geç teslim edilmesi için geçerli bir mazeret olarak değerlendirilmeyecektir.
3. Ara sınav, ödev ve final sınavında kopya ve aşırma (intihal) girişimleri 0 (sıfır) olarak değerlendirilecektir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

Doç. Dr. Özgün KOŞANER
Edebiyat Fakültesi Dilbilim Bölümü
C Blok C157 Nolu Oda
ozgun.kosaner@deu.edu.tr

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Pazartesi 13:15 - 15:00
Çarşamba 13:15 - 15:00

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler	Sayısı	Süresi (saat)	Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı	14	3	42
Haftalık Ders öncesi/sonrası hazırlıklar	13	2	26
Vize Sınavına Hazırlık	1	13	13
Final Sınavına Hazırlık	1	18	18
Ödev Hazırlama	4	10	40
Ödev Hazırlama	1	10	10
Final Sınavı	1	2	2
Vize Sınavı	1	2	2
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat)			153

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖK	PK.1	PK.2	PK.6
ÖK.1	5	5
ÖK.2	5	5
ÖK.3	5	5
ÖK.4	5	5
ÖK.5	5	5	5
ÖK.6	5	5	5

DERS ADI

DERECE PROGRAMLARI