Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
MDN 3010	CEVHER HAZIRLAMA III	ZORUNLU	3	2	0	6

Dersi Veren Birim

Maden Mühendisliği

Dersin Düzeyi

Lisans

Ders Koordinatörü

PROF.DR. ABDULLAH SEYRANKAYA

Dersi Alan Birimler

Maden Mühendisliği
Maden Mühendisliği (İ.Ö)

Dersin Amacı

Fiziko-kimyasal, yüzey kimyası ve kimyasal işlemlere dayalı zenginleştirme (flotasyon, hidrometalurjik prosesler) yöntemlerini öğrenmek.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	Fizikokimya ve kimyasal süreçlerin teoriğini öğrenmek, kimya, fiziko-kimya ve termodinamik gibi maden mühendisliği derslerinden elde edilen bilgi birikimini kullanabilmek
2	Flotasyonla zenginleştirmenin temel mekanizmasını ve kinetiğini kavramak ve flotasyon reaktiflerinin yapılarını ve işlevlerini öğrenmek
3	Fotasyon makinalarını, devre dizaynını ve selül boyutlandırmasını ve çeşitli tipteki cevherler için uygulamalarını öğrenmek ve gelişmeleri takip etmek
4	Hidrometalurjik zenginleştirmede temel kavramları ve prosesleri (fiziksel, kimyasal ve biyolojik ön hazırlama işlemleri, kavurma ve kalsinasyon, liç, iyon değiştirme, solvent ekstraksiyon, elektroliz vb.) kavramak, dünyadaki gelişmeleri takip etmek
5	Endüstriyel hidrometalurjik prosesleri anlama ve değerlendirme yetisine sahip olmak
6	Analitik düşünme ve temel mühendislik hesaplamaları yapabilme ve deney sonuçlarını yorumlama becerisi kazanmak
7	Çeşitli tipteki cevherlerin / metallerin değerlendirilebilmesi için kavramsal olarak proses ve akım şeması geliştirebilmek, prosesleri çevresel ve toplum açısından değerlendirebilmek

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

MDN 2012 - CEVHER HAZIRLAMA I

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Flotasyonun tarihi gelişimi, önemi, kuralları, cevher zenginleştirme uygulamalarında flotasyonun yeri ve önemi, Diğer endüstri dallarında flotasyonun uygulamaları Laboratuvar: Numune hazırlama
2	Kimyasal Bağlar, flotasyonda gaz, sıvı ve katı fazlar, Kristal yapı, flotasyonda pH nın önemi, Çözelti kompozisyonu, ideal çözeltiler, pH hesaplamaları, Flotasyon pülplerinde çözünenler, asitler, bazlar, tuzlar, çözünürlük problemleri. Laboratuvar: Yüzey Gerilimi ve Temas Açısı Ölçümü
3	Yüzey gerilimi, Gibbs adsorpsiyon denklemi, temas açısının tanımı ve önemi, yüzeylerin ıslanabilirliği. Laboratuvar: Zeta Potansiyeli Ölçümü).
4	Flotasyonda yüzey ve kolloid kimyası, kimyasal potansiyel, elektriksel çift tabaka, minerallerin sıfır şarj noktası, zeta potansiyel ölçümleri, ara yüzeylerin termodinamiği. Laboratuvar: Flotasyon İşlemi ve Devreleri: Temel, Ters, Kollektif, Selektif, Temizleme, Süpürme Flotasyonu. Deney Sonuçlarının Değerlendirmesi
5	Flotasyon reaktiflerinin sınıflandırılması; kollektörler, canlandırıcılar, bastırıcılar, köpürtücüler ve kontrol reaktifleri, Dispersiyon, flokülasyon ve koagülasyon, Sülfürlü minerallerin flotasyonu Laboratuvar: Sülfürlü Minerallerin Flotasyonu
6	Oksit ve silikat minerallerinin katyonik kollektörlerle flotasyonu. Tuz tipi ve çözünür minerallerin flotasyonu. Laboratuvar: Oksitli Minerallerin Flotasyonu
7	İnce ve iri taneli cevherlerin flotasyonu, Flotasyon test yöntemleri ve flotasyon akım şemaları Flotasyon prosesleri, Flotasyon kinetiği ve modelleri, Tank ve flotasyon selüllerinin boyutlandırması, Flotasyon tesislerinden örnekler (bakır, kurşun çinko, altın, barit, feldspat, antimuan, grafit, kömür, talk, vs.) Laboratuvar: Kömür Flotasyonu
8	Flotasyonda hidrodinamik etkiler, Konvansiyonel Flotasyon makinaları ve devreleri, Kolon, Jameson ve jet flotasyonu, Flotasyonun madencilik dışı uygulamaları, Flotasyonda gelişmeler Laboratuvar: Kolon Flotasyonu
9	Kimyasal zenginleştirmede temel kavramlar, çözünme olgusu, çözeltme öncesi fiziksel, kimyasal ve biyolojik ön hazırlama işlemleri, kavurma, kalsinasyon, biooksidasyon işlemleri ve reaksiyonlar. Laboratuvar: Jameson Flotasyonu
10	ARA SINAV
11	Çözeltme (liç) işlemleri, Çözeltme tepkimeleri, Liç teknolojisi (yerinde liç, yığın liçi, vat liçi, karıştırmalı tank ve basınç liçi), Liç sistemleri (asit, alkali, su, bakteri liçi, siyanürizasyon ve diğer liç sistemleri), Liçi etkileyen faktörler Laboratuvar: Liç İşlemleri ve Değerlendirmesi - Atmosferik Liç
12	Çözelti saflaştırma ve konsantrasyon işlemleri - çöktürme yöntemi, aktif karbon adsorpsiyonu, sementasyon, vb.) Laboratuvar: Liç İşlemleri ve Değerlendirmesi - Basınç Liçi
13	Çözelti saflaştırma ve konsantrasyon işlemleri, Çözeltiden metallerin kazanımı-iyon değiştirme (reçineler), solvent ektraksiyon, elektroliz, kristalizasyon vb.) Laboratuvar: Liç İşlemleri ve Değerlendirmesi - Çöktürme deneyi
14	Hidrometalurjik proseslerle ilgili endüstriyel uygulamalar, Çevresel etkiler

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Ana kaynak:
Atak, S. (1990). Flotasyon İlkeleri ve Uygulaması,. İstanbul Teknik Üniversitesi Vakfı, Kitap Yayın No:34, İstanbul.
Yardımcı kaynaklar:
Fuerstenau, M.C. (1976). Flotation, vol: I and II, American Institute of Mining, Metallurgical and Petroleum Engineers, Inc., New York.
Gaudin, A.M., (1978). Flotation, McGraw-Hill Book Company Inc. New York
Leja, J., (1983). Surface Chemistry, Chemistry of Froth Flotation, PLENUM PRESS, New York
Somasundaran, P., (1986). Advances in Mineral Processing, SME, Littleton
Rao, S.R. (Revised Edition), (2004). Surface Chemistry of Froth Flotation, First Edition by Leja, J., vol:1-2, Second Edition, Kluwer Academic/Plenum Publisher, New York
Habashi, F., Principle of Extractive Metallurgy. Vol:1-2-3-4, Gordon & Breach Sci. Pub.
Weiss, N.L. (editor-in-Chief), (1985). SME Mineral Processing Handbook, New York
Marsden, J. & Hause, I., (1992). The Chemistry of Gold Extraction, Ellis Horwood Limited.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Sözlü sunum ve görsel anlatım; Laboratuvar uygulamaları; Rapor hazırlama

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	VZ	Vize
2	OD	Ödev
3	FN	Final
4	BNS	BNS	VZ * 0.30 + OD * 0.20 + FN * 0.50
5	BUT	Bütünleme Notu
6	BBN	Bütünleme Sonu Başarı Notu	VZ * 0.30 + OD * 0.20 + BUT * 0.50

*** Bütünleme Sınavı Yapılmayan Birimlerde Bütünleme Kriteri Dikkate Alınmaz.

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

ÖÇ1-3: Ödev ve Deney raporları ile değerlendirilecek
ÖÇ3-5: Ara Sınav ve Deney raporları değerlendirilecek
ÖÇ6-7: Final Sınavı ile değerlendirilecek

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

İlan Edilecektir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

Prof. Dr. Abdullah SEYRANKAYA: a.seyrankaya@deu.edu.tr Tel: +90 232 301 75 19
Prof. Dr. Ufuk MALAYOĞLU: ufuk.malayoglu@deu.edu.tr Tel: +90 232 301 75 28

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri