Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
İLS 4038	Hadisin Fıkıhtaki Yeri-Fıkhu'l Hadis-II (ARP)	SEÇMELİ	2	0	0	5

Dersi Veren Birim

İlahiyat

Dersin Düzeyi

Lisans

Ders Koordinatörü

DR.ÖĞR.ÜYESİ AHMET TAHİR DAYHAN

Dersi Alan Birimler

İlahiyat
İlahiyat (İ.Ö)

Dersin Amacı

'Fıkhu'l-Hadîs'in hadisle ilgili ilimlerin nihâî hedefi olduğunu, bir hadisin sıhhat ve za'f durumu tespit edildikten sonra ondan çıkarılabilecek hükümleri belirlemenin de son derece önemli olduğunu, fıkıh ekollerinin oluşumunda ve fukahânın farklı görüşlere sahip oluşunda hadislerin oynadığı rolü delilleriyle ortaya koymak, Hadis-Fıkıh ilişkisini ve bunun gündelik hayatın bütün alanlarına yansıma biçimini örneklerle ele almak.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	Hadislerin mezhep imamları nazarındaki değerini, hadis-fıkıh münâsebetini öğrenecek;
2	İmamların fıkhî ihtilaflarında hadislerin oynadığı rolü farkedecek;
3	Hz. Peygamber'in hadislerinin, İslâm hukukunun ve İslâmî ilimlerin Kur'ân'dan sonraki ikinci ana kaynağı olduğunu anlayacak,
4	Hadis olmadan diğer ilmî disiplinlerin de varlık alanına çıkamayacağını kavrayacak;
5	Ahkâm hadisleri arasından seçilmiş örnek metinlerden hareketle, tarihte ortaya çıkan farklı yönelişler ve ortaya konan farklı fıkhî görüşlerin menşei hakkında bilgi sahibi olacaktır.

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Hz. Peygamber'in hadislerinin dindeki yeri ve gerekliliği, mezhep imamları nazarında hadislerin değeri, hadis-fıkıh münâsebeti, tanımlar
2	'Hadis senedi'nin fakihlerin ihtilâfındaki rolü, Mütevâtir ve Meşhûr hadisler
3	Haber-i vâhid/âhâd ve delil oluşu, tartışmalar; Fakihlerin haber-i vâhidle amel için öne sürdükleri şartlar
4	Râvîde aranan şartların fakihlerin ihtilâfına etkisi (fâsık, bid'atçi, mechûl, müdellis râviler)
5	Cerh-ta'dîl metodlarının fakihlerin ihtilâfına etkisi
6	Zayıf hadisler ve fakihlerin ihtilâfına etkisi, Mürsel hadisler
7	'Hadis metni'nin fakihlerin ihtilâfındaki rolü, mânâ ile rivâyet, harf, kelime ve harekeler
8	Ara Sınav
9	Sika'nın metne ziyâdesi ile sahâbî râvînin kullandığı lafzın ihtilâfa etkisi
10	Müctehid imamların hadis bilgisi ve hüküm çıkarma yeteneklerinin ihtilâfa etkisi
11	Hz. Peygamber'in fiil ve takrîrlerinin fakihlerin ihtilâfına etkisi
12	Ebû Dâvud ve Tirmizî'nin Sünen'lerindeki 'ibâdetler'e dair ahkâm hadisleri bağlamında mezhepler arasındaki fıkhî ihtilâflara örnekler
13	Ebû Dâvud ve Tirmizî'nin Sünen'lerindeki 'muâmelât'a dair ahkâm hadisleri bağlamında mezhepler arasındaki fıkhî ihtilâflara örnekler
14	Ebû Dâvud ve Tirmizî'nin Sünen'lerindeki 'ukûbât'a dair ahkâm hadisleri bağlamında mezhepler arasındaki fıkhî ihtilâflara örnekler
15	Yarıyıl Sonu Sınavı

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

1. Muhammed Avvâme, İmamların Fıkhî İhtilaflarında Hadislerin Rolü, Terc. Mehmed H. Kırbaşoğlu, İstanbul 1988.
2. Hadîsî, Abdullah Hasen, Eseru'l-Hadîsi'n-Nebeviyyi'ş-Şerîf fi'htilâfi'l-Fukahâ, Beyrut 2005.
3. Nîsâbûrî, Ebû Abdillah el-Hâkim, Ma'rifetü Ulûmi'l-Hadîs, Beyrut 1986.
4. Kâsimî, Muhammed Cemâlüddîn, Kavâidü't-Tahdîs, Beyrut 1987.
5. es-Sâlih, Subhî, Hadis İlimleri ve Hadis Istılahları (Ulûmu'l-hadîs ve mustalahuhû), Ankara 1988.
6. Dayhan, Ahmet Tahir, 'Serahsî'ye Göre Hz. Peygamber'in Filleri', web: serahsi.blogspot.com; 'İlk Dönem Hadis Tarihinde `Mânâ ile Rivâyet' Meselesi', İslâmî Araştırmalar, cilt: 13, sayı: 1, yıl: 2000.
7. Yiğit, Metin, İlk Dönem Hanefî Kaynaklarına Göre Ebû Hanîfe'nin Usûl Anlayışında Sünnet, İstanbul 2009.
8. Güner, Osman, Sünnet'ten Topluma: Toplum ve Kültür Yazıları, Ankara 2006.
9. Ebû Dâvud, Süleymân b. el-Eş'as es-Sicistânî, es-Sünen, İstanbul 1992.
10. Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed, es-Sünen, İstanbul 1992.
11. Ebû Davud ve Tirmizî şerhleri

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Ders anlatımı.

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	VZ	Arasınav
2	FN	Final
3	BNS	BNS	VZ * 0.40 +FN * 0.60
4	BUT	Bütünleme
5	BBN	BütSonu BaşarıNotu	VZ * 0.40 +BUT * 0.60

*** Bütünleme Sınavı Yapılmayan Birimlerde Bütünleme Kriteri Dikkate Alınmaz.

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

Öğrencilerin başarısı ara sınav ve yarıyıl sonu sınavı ile dersteki performansına göre değerlendirilir.

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

İlan Edilecektir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

dayhan@excite.com

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Serbest

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler	Sayısı	Süresi (saat)	Toplam İş Yükü (saat)
Ders anlatımı	13	2	26
Haftalık ders öncesi/sonrası hazırlıklar (ders materyallerinin, makalelerin okunması vb.)	13	5	65
Vize sınavına hazırlık	1	15	15
Final sınavına hazırlık	1	15	15
Vize Sınavı	1	2	2
Final Sınavı	1	2	2
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat)			125

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖK	PK.1	PK.2	PK.3	PK.4	PK.5
ÖK.1	1
ÖK.2		1
ÖK.3			1
ÖK.4				1
ÖK.5					1

DERS ADI

DERECE PROGRAMLARI