Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
DİL 3043	Bilgisayar Teknolojilerinde Dilbilim	ZORUNLU	3	0	0	4

Dersi Veren Birim

Dilbilimi

Dersin Düzeyi

Lisans

Ders Koordinatörü

DOÇ.DR. MURAT ÖZGEN

Dersi Alan Birimler

Dersin Amacı

Bu dersin amacı, öğrencilerin dilbilimin bilgisayar mühendisliği alanındaki yerini öğrendikten sonra, dilbilimin ve diğer ilişkili bilimlerin bulgularından yararlanarak hazırlanmış ve yine dilbilimin kullanımına sunulmuş bilgisayar programlarına ilişkin bilgi edinmeleridir. Bu derste öğrenciler, bilgisayar bilimleri ve dilbilim arasındaki dayanışma sonucu ortaya çıkmış sesbilim ve sesbilgisi, biçimbilim, sözdizim, anlam özetleme, çeviri ve sözlükçülük gibi alanlardaki bilgisayar uygulamalarını genel hatlarıyla öğreneceklerdir.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	Bilgisayar teknolojilerinde dilbilimin nasıl kullanıldığını açıklayabilmesi
2	Biçimbilimsel çözümleyicilerin nasıl işlediğini açıklayabilmesi
3	Sözdizimsel çözümleyicilerin nasıl işlediğini açıklayabilmesi
4	Sesbilimsel çözümlemede kullanılan bilgisayar programlarını işletebilmesi
5	Farklı bütüncelerin nasıl oluşturabileceğini değerlendirebilmesi

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Bilgisayar Bilimleri ve Dilbilim İlişkisi
2	Bilgisayar Teknolojileri ve Dilbilim Dil ve İşlemleme Dilbilimsel verinin çokdilli doğası Dilbilgisel verinin sıralılığı
3	Bilgisayar Teknolojileri ve Dilbilim Dilbilgisel verinin aşamalı yapısı Dilbilgisel verinin bütünleşik yapısı Bilgisayar Teknolojilerinde Yazı Dizgeleri ve Kodlama
4	Bütünce dilbilimi I Bütünce Bütünce Dilbilimi Bütünce Türleri Bütünce Temelli Yaklaşım Bilgisayarlı Bütünce Oluşturma
5	Bütünce dilbilimi II Bütünce Tasarımı Derleme Açımlama Yapısal Biçimleme
6	Bütünce Etiketleme Ölçütleri SGML XML TEI etiketleri
7	Bütünce Oluşturma Metin derleme uygulaması Derlenen metinlerin gözden geçirilmesi
8	ARASINAV
9	Bilgisayar Teknolojilerinde Sesbilim ve Sesbilgisi Ses dalgalarının yapısı Ses dalgalarının bilgisayardaki görüntüsü Formant özellikleri Spektrogram Analizi
10	Bilgisayar Teknolojilerinde Sesbilim ve Sesbilgisi Bilgisayarlı sesbilimsel çözümleme uygulaması Praat yazılımında örnek çözümlemeler yapma
11	Bilgisayar Teknolojilerinde Biçimbilim Biçimbilimsel bilgi ve bulguların bilgisayar teknolojilerindeki kullanım alanları Biçimbilimsel çözümleyiciler (parsers)
12	Bilgisayar Teknolojilerinde Sözdizim sözdizimsel bilgi ve bulguların bilgisayar teknolojilerindeki kullanım alanları Sözdizimsel çözümleyiciler (parsers) Bilgisayarlı sözdizimsel çözümleme uygulaması PC-PATR ve Lymba yazılımında örnek çözümlemeler yapma
13	Bilgisayar Teknolojilerinde Anlambilim ve Sözlükbilim Anlambilimsel bilgi ve bulguların bilgisayar teknolojilerindeki kullanım alanları Sözlükbilimsel bulgular ve sözlükçülük Bilgisayar teknolojileri ve sözlük oluşturma Bilgisayar tabanlı sözlüklerin oluşturulması Veritabanları
14	Bilgisayar Teknolojilerinde Metin Dilbilim, Söylem ve Çeviri Metin Dilbilim ve söylem alanlarında yapılan araştırmaların bilgisayar teknolojilerindeki kullanım alanları Metin özetleme yazılımları, anahtar sözcük çıkartma yazılımları Bilgisayarların çeviri sürecinde kullanılması Çeviri yazılımları

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Lawler, J. (1998). Using Computers in Linguistics: A Practical Guide. London: Routledge.
Barnbrook, G. (1996). Language and Computers: A Practical Introduction to the Computer Analysis of Language. Edinburgh: Edinburgh University Press.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

1. Ders
2. Sunum
3. Örneklerle Uygulama

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	VZ	Vize
2	FN	Final
3	BNS	BNS	VZ * 0.40 + FN * 0.60
4	BUT	Bütünleme Notu
5	BBN	Bütünleme Sonu Başarı Notu	VZ * 0.40 + BUT * 0.60

*** Bütünleme Sınavı Yapılmayan Birimlerde Bütünleme Kriteri Dikkate Alınmaz.

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

ÖÇ 1-5: Ara sınav ve finalde sorulacak sorular ile değerlendirilecektir.

Değerlendirme Kriteri

ÖÇ 1-5: Ara sınav ve finalde sorulacak sorular ile değerlendirilecektir.

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

1. Derslerin %70 ine katılım zorunludur.
2. Derse katılmamış olmak ev ödevinin geç teslim edilmesi için geçerli bir mazeret olarak değerlendirilmeyecektir.
3. Ara sınav, ödev ve final sınavında kopya ve aşırma (intihal) girişimleri 0 (sıfır) olarak değerlendirilecektir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

Öğr. Gör. Dr. Özgün KOŞANER
0 232 301 86 27
ozgun.kosaner@deu.edu.tr

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Cuma 13:15 - 15:15

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler	Sayısı	Süresi (saat)	Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı	13	3	39
Haftalık Ders öncesi/sonrası hazırlıklar	10	4	40
Vize Sınavına Hazırlık	1	8	8
Final Sınavına Hazırlık	1	10	10
Final Sınavı	1	3	3
Vize Sınavı	1	3	3
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat)			103

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖK	PK.1	PK.2	PK.3	PK.5	PK.6	PK.8	PK.10	PK.13	PK.14
ÖK.1	5	3	5	5	5	5	3	5	2
ÖK.2	5	3	5	5	5	5	3	5	3
ÖK.3	5	3	5	5	5	5	3	5	2
ÖK.4	5	3	5	5	5	5	3	5	3
ÖK.5	5	3	5	5	5	5	3	5	2

DERS ADI

DERECE PROGRAMLARI