Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
MIN 5086	Değerli ve Platin Grubu Metallerin Zenginleştirilmesi	SEÇMELİ	2	0	0	5

Dersi Veren Birim

Fen Bilimleri Enstitüsü

Dersin Düzeyi

Yüksek Lisans

Ders Koordinatörü

PROF. DR. ABDULLAH SEYRANKAYA

Dersi Alan Birimler

Cevher Hazırlama Bütünleşik Doktora
Cevher Hazırlama Doktora
Cevher Hazırlama Yüksek Lisans

Dersin Amacı

Bu ders kapsamında, doğada bulunan altın gümüş mineralleri, özellikleri ve cevher yatakları, değerli metallerin zenginleştirilmesinde kullanılan fiziksel ve fizikokimyasal zenginleştirme yöntemleri, altın ve gümüşün zenginleştirilmesinde kullanılan siyanürizasyon yöntemi, siyanürden başka kullanılan diğer çözme alternatifleri, siyanür liçinin kimyası ve termodinamik özellikleri, konsantre ve çözeltilerden altın ve gümüşün kazanılması prosesleri, altın ve gümüşün kazanılmasına yönelik endüstriyel uygulamalar, çevresel değerlendirmeler ve platin grubu metallerin kazanım yöntemleri yer almaktadır

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	Altın ve gümüşün kazanımında fiziksel, fizikokimyasal ve kimyasal yöntemlerin cevher zenginleştirmeyle ilişkisini anlamak
2	Altın ve gümüş içeren cevherlerin çözeltilmesinde siyanür ve diğer liç yöntemlerinin mekanizmasını anlamak
3	Platin grubu metallerin kazanım yöntemlerini anlamak
4	Kimyasal süreçler ile ilgili bilgileri geliştirmek
5	Altın ve gümüş hidrometalurjisi ile ilgili gelişmeleri takip etmek
6	Analitik düşünme ve temel mühendislik hesaplamaları yapabilme ve deney sonuçlarını yorumlama becerisi kazanmak
7	Altın, gümüş ve platin grubu metaller içeren çeşitli tipteki ve cevherlerin hidrometalurjik değerlendirilebilmesi için kavramsal olarak proses ve akım şeması geliştirebilmek
8	Çeşitli kimyasal prosesleri çevresel ve toplum açısından değerlendirebilmek

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Altın ve gümüşün fiziksel ve kimyasal özellikleri: Altının ve gümüşün kimyasal ve fiziksel özellikleri, mineralleri, altının sulu sistemde oksidasyon durumu, analiz yöntemleri (AAS, fire assay)
2	Zenginleştirme yöntemleri ve parametreleri: Altın zenginleştirme yöntemleri (gravite, flotasyon), etki eden faktörler, santrifüj esaslı cihazların kullanımı; Zenginleştirme işlemi seçiminde etken faktörler (jeolojik, mineralojik, metalurjik, çevresel, ekonomik ve politik faktörler)
3	Cevher tipleri ve buna bağlı akım şeması geliştirme: Plaserler, öğütmeyle serbestleşen altın cevherleri ve oksitli cevherler, sülfürlü cevherler, refrakter cevherler, karbonatlı cevherler, tellüridler, gravite ve flotasyon konsantreleri ve özellikleri
4	Cevher tipleri ve buna bağlı akım şeması geliştirme: Akım şeması geliştirme; refrakter altın cevherleri ve ön hazırlama-zenginleştirme işlemleri, kavurma, yüksek basınç oksidasyonu, biyolojik, kimyasal oksidasyon işlemleri ve etkileyen faktörler
5	Altın ve gümüşün hidrometalurjik süreci-Siyanürizasyon Altın siyanürizasyonu üzerine teoriler, siyanürizasyon mekanizması, kinetik faktörler, siyanürizasyonu etkileyen faktörler (oksijen, ph-Eh, siyanür konsantrasyonu, tane iriliği, sıcaklık vb.), diğer minerallerin bazik siyanür çözeltisinde davranışı ve siyanürizasyona etkisi.
6	Altın ve gümüşün hidrometalurjik süreci: Altın liçinde kullanılan diğer reagensler ve mekanizmaları (tiyoüre, tiyosülfat, halojenler)
7	Solüsyonun temizlenmesi ve metallerin kazanım işlemleri: Altın içeren çözeltinin temizlenmesi ve konsantrasyonu, karbon adsorplama yöntemleri (CIP, CIL).
8	Solüsyonun temizlenmesi ve metallerin kazanım işlemleri: İyon değiştirme, solvent ekstraksiyon işlemleri ve genel prensipleri. Altının kazanılması, çinko ile çöktürme ve etkileyen faktörler, elektroliz işlemleri ve etkileyen faktörler
9	Platin grubu metaller ve özellikleri: Platin grubu metaller (platin, paladyum, rodyum, iridyum, rutenyum ve osmiyum) ve özellikleri.
10	Platin grubu metaller ve özellikleri: Platin grubu metallerin zenginleştirilmesi ve hidrometalurjik süreçleri
11	Çeşlitli tipte altın-gümüş cevheri işleyen tesislerden örnekler-1: Çeşitli tipte altın cevheri işleyen tesislerden örnekler (plaser yataklar, öğütmeyle serbestleşen tipte cevherler, refrakter tipteki cevherler, tellürid cevherleri, karbon içeren cevherler vb.) ve tesis parametreleri
12	Çeşlitli tipte altın-gümüş cevheri işleyen tesislerden örnekler-2: Çeşitli tipte altın cevheri işleyen tesislerden örnekler (plaser yataklar, öğütmeyle serbestleşen tipte cevherler, refrakter tipteki cevherler, tellürid cevherleri, karbon içeren cevherler vb.) ve tesis parametreleri
13	Siyanür bozundurma yöntemleri ve çevresel değerlendirmeler: Siyanür bozundurma yöntemleri (doğal ve kimyasal yöntemler - genel prensipleri), çevresel değerlendirmeler, iş güvenliği, ülkemiz altın madenciliğinde son gelişmeler ve değerlendirmesi
14	Hidrometalurjide gelişmeler

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Coulson and Richardson, (1976). Chemical engineering. Pergamon Int. Library.
Weiss, N.L. (editor-in-Chief), (1985). SME Mineral Processing Handbook, Society of Mining Engineers of the American Institute of Mining, Metallurgical and Petroleum Engineers, Inc. New York.
Yannapoulos, J.C. (1991). The Extractive Metallurgy of Gold, VNR New York USA.
Marsden, J. & Hause, I., (1992). The Chemistry of Gold Extraction, Ellis Horwood Limited.
Habashi, F., (1980). Principles of Extractive Metallurgy, Volume 1: General Principles, Gordon & Breach Science Publishers, New York, Second Edition.
Habashi, F., (1985). Principles of Extractive Metallurgy, Volume 2: Hydrometallurgy, Gordon & Breach Science Publishers, New York.
Harland, C.E., (1994). Ion exchange : theory and practice . 2nd ed. Cambridge : Royal Society of Chemistry, 062117110523
Söhnel. O. & Garside, J., (1992). Precipitation- Basic principles and industrial applications, Butterworth-Heineman, Boston

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Sözlü sunum ve görsel anlatım; Laboratuvar uygulamaları; Rapor/Ödev hazırlama

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	ARS	ARASINAV
2	ODV	ÖDEV
3	YSS	YIL SONU SINAVI
4	YSBN	YIL SONU BAŞARI NOTU	ARS * 0.25 + ODV 0.25 +YSS 0.50
5	BUT	BÜTÜNLEME
6	BUTBN	BÜTÜNLEME SONU BAŞARI NOTU	ARS * 0.25 + ODV 0.25 +BUT 0.50

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

ÖÇ1-6: Ara Sınav, Ödev ve Sunumlarla değerlendirilecek
ÖÇ1-8: Final Sınavı ile değerlendirilecek

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

İlan Edilecektir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

Prof. Dr. Abdullah SEYRANKAYA: a.seyrankaya@deu.edu.tr Tel: +90 232 301 75 19

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri