Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
MIN 5077	Kimyasal Madencilik	SEÇMELİ	2	0	0	6

Dersi Veren Birim

Fen Bilimleri Enstitüsü

Dersin Düzeyi

Yüksek Lisans

Ders Koordinatörü

PROF. DR. ABDULLAH SEYRANKAYA

Dersi Alan Birimler

Cevher Hazırlama Bütünleşik Doktora
Cevher Hazırlama Doktora
Cevher Hazırlama Yüksek Lisans

Dersin Amacı

Bu dersin amacı söz konusu hidrometalurjik proseslerin karakteristik özelliklerinin belirtilmesi ve birbirini takip eden ilgili proseslerin (liç, saflaştırma/konsantrasyon işlemleri, çöktürme işlemleri, iyon değişim işlemleri, kristalizasyon, elektroliz vb.) açıklanmasıdır. Ayrıca, öğrencilere farklı tipteki cevher/konsantre/atıklardan metal üretimine yönelik hidrometalurjik prosesleri içeren endüstriyel akım şemalarını anlama, analiz etme ve geliştirme yeteneği kazandırmaktır.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	Hidrometalurjinin temel kavramlarını anlamak ve ifade edebilmek
2	Proses seçimi için hidrometalurjik ve pirometalurjik işlemlerin teknik çevresel ve ekonomik yönlerini tartışabilmek
3	Hidrometalurjinin kimya, termodinamik, akışkanlar mekaniği, cevher hazırlama ve zenginleştirme gibi diğer disiplinlerle olan ilişkisini ortaya koyabilmek, termodinamik ve kinetik prensipleri hidrometalurjik süreçlere uygulayabilmek
4	Kimyasal süreçler ile ilgili bilgilerini geliştirmek
5	Hidrometalurji ile ilgili gelişmeleri takip etmek ve bağımsız öğrenme yeteneklerini geliştirmek
6	Analitik düşünme ve hidrometalurjik proseslerle ilgili temel mühendislik hesaplamaları yapabilme ve deney sonuçlarını yorumlama becerisi kazanmak
7	Çeşitli tipteki ve cevher ve/veya konsantrelerin hidrometalurjik değerlendirilebilmesi için kavramsal olarak proses ve akım şeması geliştirebilmek
8	Endüstriyel hidrometalurjik prosesleri analiz etmek, anlamak ve çevresel ve toplum açısından değerlendirebilmek

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Giriş : Metalurjik prosesler, Metalurjinin tarihi gelişimi, Hidrometalurji ve Elektrometalurjinin tarihi
2	Çözeltme öncesi fiziksel ve kimyasal ön hazırlamalar: Kavurma işlemleri ve reaksiyon çeşitleri, fiziksel ön işlemler, Çözeltmede kullanılan reaktifler ve özellikleri
3	Çözelti özellikleri, madde nakli, madde geçişi Çözelti tanımı ve konsantrasyon birimleri, çözelti termodinamiği: konsantrasyon, iyonik güç, aktivite katsayısı ve aktivite hesapları, reaksiyon türleri
4	Çözeltme (Liç işlemleri: Çözücü cinsleri, çözücü seçimi, Çözücü ortamları (oksidan, redüktan, elektro-kimyasal, mikrobiyolojik), Çözeltmeyi etkileyen faktörler
5	Çözeltme kinetiği: Standart serbest enerji değişimi ve denge sabiti hesapları, çözelti pH-potansiyel (Eh) ölçümleri ve hesaplanması, çözünme reaksiyon kinetiği: çözünme mekanizması, reaksiyon hızı, hız sabiti ve aktivasyon enerjisi hesaplanması
6	Çözeltme sistemleri: Yerinde çözeltme ve proses özelliklleri, Yığın çözeltmesi ve özellikleri, Tankta çözeltme, Basınçlı çözeltme, Bulamacın karıştırılması ile çözeltme, bakteriler yardımıyla çözeltme
7	Çözeltilerden metallerin kazanılması: Çöktürme yöntemleri, Çözeltilerden demirin uzaklaştırılması prosesleri, kimyasal çöktürme ve sementasyon işlemi ve kinetiği
8	Çözeltilerden metallerin kazanılması ve saflaştırma: Katı-sıvı iyon değişiminin esasları ve kinetiği, iyon değişiminin endüstriyel uygulamaları
9	Çözeltilerden metallerin kazanılması ve saflaştırma: Sıvı-sıvı ekstraksiyonunun esasları ve endüstriyel uygulamaları
10	Kristalizasyon: Çözeltilerin soğutulması veya buharlaştırılması ile kristalizasyon Çökelme kristalizasyonu, kristalizasyon cihazları
11	Katı-sıvı ayrımı: Katı-sıvı ayrımı ve kullanılan cihazlar, Tikinerler, Filtreler ve Ters akım dekantasyon devreleri
12	Metal ve değerli metalleri çözeltme teknikleri ve endüstriyel uygulamaları Çeşitli tipte metalik cevherlerden hidrometalurjik yöntemlerle metal edilmesine yönelik tesis uygulamaları ve tesis parametrelerini içeren akım şemalarının incelenmesi
13	Metal ve değerli metalleri çözeltme teknikleri ve endüstriyel uygulamaları Çeşitli tipte metalik cevherlerden hidrometalurjik yöntemlerle metal edilmesine yönelik tesis uygulamaları ve tesis parametrelerini içeren akım şemalarının incelenmesi
14	Hidrometalurjide gelişmeler, çevresel değerlendirmeler

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Weiss, N.L. (editor-in-Chief) (1985). SME Mineral Processing Handbook, Society of Mining Engineers of the American Institute of Mining, Metallurgical and Petroleum Engineers, Inc. New York.
Akdağ M. (1992). Hidrometalurji-Temel Esasları ve Uygulamalar. 2. Baskı. D.E.Ü. Müh. Mim. Fak. Yayını, No 88. İzmir (In Turkish).
Habashi, F. (1980). Principles of Extractive Metallurgy, Volume 1: General Principles, Gordon & Breach Science Publishers, New York, Second Edition.
Habashi, F. (1985). Principles of Extractive Metallurgy, Volume 2: Hydrometallurgy, Gordon & Breach Science Publishers, New York.
Habashi, F. (1986). Principles of Extractive Metallurgy, Volume 4: Electrometallurgy, Gordon & Breach Science Publishers, New York.
Shon, H.Y. & Wadsworth, M.E. (Eds.). (1979). Rate Processes of Extractive Metallurgy, Plenum Press, New York.
Harland, C.E. (1994). Ion exchange : theory and practice . 2nd ed. Cambridge : Royal Society of Chemistry, 062117110523

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Sözlü sunum ve görsel anlatım; Laboratuvar uygulamaları; Rapor/Ödev hazırlama

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	ARS	ARASINAV
2	ODV	ÖDEV
3	YSS	YIL SONU SINAVI
4	YSBN	YIL SONU BAŞARI NOTU	ARS * 0.25 + ODV 0.25 +YSS 0.50
5	BUT	BÜTÜNLEME
6	BUTBN	BÜTÜNLEME SONU BAŞARI NOTU	ARS * 0.25 + ODV 0.25 +BUT 0.50

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

ÖÇ1-6: Ara Sınav, Ödev ve Sunumlarla değerlendirilecek
ÖÇ1-8: Final Sınavı ile değerlendirilecek

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

İlan Edilecektir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

Prof. Dr. Abdullah SEYRANKAYA: a.seyrankaya@deu.edu.tr Tel: +90 232 301 75 19

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri