Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
JEO 3500	JEOKİMYA	ZORUNLU	2	2	0	4

Dersi Veren Birim

Jeoloji Mühendisliği

Dersin Düzeyi

Lisans

Ders Koordinatörü

DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT TOKCAER

Dersi Alan Birimler

Jeoloji Mühendisliği
Jeoloji Mühendisliği (İ.Ö)

Dersin Amacı

Jeokimya dersi modern Yer Biliminin tüm yönleri için gereklidir. Lisans öğrencilerine yönelik olan bu ders, Jeokimya ya giriş niteliğindedir. Dersin teorik bölümünde Jeokimya'nın tanımı, atomun yapısı, izotoplar, periyodik tablo, element dağılımları, yerkürenin kimyasal farklılaşması, çözelti jeokimyası, mineral duraylılık diyagramları ve bazı dış olaylara bağlı gelişen maden yataklarının oluşumda rol oynayan kimyasal olayların kavranması amaçlanmıştır. Dersin uygulama bölümünde ise bir minerale ait kimyasal analiz sonucundan o mineralin ideal ve kapalı formülünün yazılması ile Eh-pH diyagramlarının çizilmesi, yorumlanması ve maden yataklarının oluşumundaki öneminin öğrenilmesi hedeflenmiştir.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	Atomların yapısı, kimyasal bağlar ve jeolojideki önemi hakkında bilgi sahibi olmak.
2	Yeryuvarının yapısı ve elementlerin jeokimyasal sınıflandırması hakkında bilgi sahibi olmak.
3	Magmatik süreçleri izlemek ve tektonik ayrım yapmak için majör ve eser elementlerin nasıl kullanılacağını bilmek.
4	Analiz yöntemlerini seçme ve analitik verilerin kalitesinin nasıl değerlendirileceği hakkında bilgi sahibi olmak.
5	Bir mineralin kimyasal formülünü yazmak için analiz verilerini kullanabilmek.
6	Mineral duraylılık diyagramlarını çizebilmek ve maden yataklarının oluşumunda etkili olan süreçler konusunda yorumlar üretebilmek.

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Giriş, Jeokimyanın Tarihçesi	Jeokimya'nın Tanımı, Tarihçesi ve Öncüleri, Modern Jeokimya, Jeokimya'nın konusu; ilgili olduğu dallar ve uğraşı alanlarını
2	Atomun Yapısı, İzotoplar ile Atomik Kütle ve Periyodik Tablo	Atomun bileşenleri, yapısı, izotop ve atomik kütlelerin anlamını ile jeolojideki kullanımları. Periyodik tablo, düzeni ve periyodik özellikler
3	Periyodik özellikler ve Kimyasal Baglar	Periyodik değişen özellikleri ve önemini, kimyasal bağlar, bağ türlerini, moleküler bağlanmanın jeolojideki önemini
4	Kristallerde İyonik Yerdeğiştirme	Yer değiştirmede Goldschmidt Kuralları, Diadohi türleri, Yer değiştirme tipleri
5	Kristallerde İyonik Yer değiştirme - Lateritik Tip Yataklar	Lateritik tip yataklar, Lateritleşmede Kimyasal Olaylar ve Mineraller İçinde Element Dağılımı
6	Yerkürenin Kimyasal Diferansiyasyonu	Yerkürenin İç Yapısı, Kimyasal Bileşimi, Magmatik Kayaların Diferansiyasyonu ve Elementlerin Jeokimyasal Sınıflandırılması
7	İz Elementler	Elementlerin Yerküre deki Bolluklarına göre Sınıflandırılması, Majör ve İz Element Kavramları, İz Elementlerin Jeokimyasal Davranışlarına Göre Sınıflandırılması
8	Nadir Toprak Elementleri	İz Elementlerin Jeokimyasal Davranışlarına Göre Sınıflandırılması, Nadir Toprak Elementleri NTE
9	Çözelti Jeokimyası ve Minerallerin Duraylılığı	Kimyasal Tepkimeler ve Denge, Kütle Etki Yasası, Asitler ve Bazlar, Gibbs Serbest Enerjisi
10	Minerallerin Duraylılığı, Eh-pH diyagramları	Mineral Duraylılık Diyagramları, Yükseltgenme - İndirgenme Tepkimeleri, Eh ve pH açısından Suyun Duraylılık Sınırları
11	Granitoidler	Granitoyidlerin Sınıflandırılması, Jeokimyasal Özellikler, Granitoyidlerin Ana Tektojenetik Grupları, Granitoyidlerin İz (eser) Element Ayrım Diyagramları
12	Maden Yataklarının Kimyasal Ayrışması - Süperjen Zenginleşmesi	Maden Yataklarının Kimyasal Ayrışması, Kimyasal Ayrışmanın İlkeleri ve Süperjen Zenginleşme
13	Kimyasal Yolla Oluşan Sedimanter Maden Yatakları	Kimyasal Yolla Oluşan Sedimanter Maden Yatakları, Demir yatakları, Tabakalı Demir Yatakları, Oksitlenme Potansiyeli, Eh ve pH'nın rolü
14	Jeokimyasal Toprak incelemesi	Toprağın tanımı, toprak profili ve toprak örneklemesinin jeokimyasal prospeksiyondaki önemi

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Ana kaynak:
Faure, G.1998. Jeokimya: İlke ve Uygulamalar (Principles and Applications of Geochemistry), Çeviri: Prof. Dr. Halim Mutlu, MTA-Eğitim Serisi-48 Ankara
Savaşçın, M.Y. 1991. Genel Jeokimya
Akçay, M. (2002) Jeokimya temel kavramlar ve uygulamaya aktarımları. K.T.Ü Yayınları, Trabzon, 506p.

Yardımcı kaynaklar:
Krauskopf, K.B. (1982) Introduction to Geochemistry. McGraw-Hill Int. Ed., 617p.
White, W.M. (2001) Geochemistry. www.imwa.info/geochemistry, 700p.
Gill, R. 2015. Chemical Fundamentals of Geology and Environmental Geoscience. Third Edition.

Bu kaynak kitaplara ilaveten, her ders sonrasında sunum notları verilmektedir.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Teorik derslerde ve laboratuvar derslerinde sunum yapılır, ders sonunda sunumlar öğrenciler ile paylaşılır. Laboratuvar derslerinde öğretim elemanı problemleri yazı tahtasında çözerek öğrencilerin problemleri eş zamanlı çözmeleri sağlanır.

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	VZ	Vize
2	FN	Final
3	BNS	BNS	VZ * 0.50 + FN * 0.50
4	BUT	Bütünleme Notu
5	BBN	Bütünleme Sonu Başarı Notu	VZ * 0.50 + BUT * 0.50

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

ÖÇ1, ÖÇ2, ÖÇ3, ÖÇ4 , ÖÇ5 ve ÖÇ6 ara sınav, final sınavı ve bütünleme sınavı ile değerlendirilmektedir (laboratuvar sınav soruları, vize, final ve bütünleme sınav soruları ile beraber verilir).

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

Teorik derse ve uygulama dersine devam zorunludur.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

e-Posta: murat.tokcaer@deu.edu.tr
Telefon: 232 3017351

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Çarşamba 5-6-7-8. saatler
Cuma 5-6-7-8. saatler

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler	Sayısı	Süresi (saat)	Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı	14	2	28
Uygulama	14	2	28
Vize Sınavına Hazırlık	1	12	12
Final Sınavına Hazırlık	1	14	14
Haftalık Ders öncesi/sonrası hazırlıklar	14	1	14
Vize Sınavı	1	2	2
Final Sınavı	1	2	2
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat)			100

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖK	PK.1	PK.2	PK.3	PK.4	PK.5	PK.6	PK.8	PK.9	PK.10
ÖK.1	3
ÖK.2	2
ÖK.3	2	2	2	3
ÖK.4	2	2	3	4	2		2	2	1
ÖK.5	2		2		2	1
ÖK.6	2	2				1

DERS ADI

DERECE PROGRAMLARI