Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
EDB 5001	Anlam Bilimi	SEÇMELİ	2	0	0	4

Dersi Veren Birim

Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği

Dersin Düzeyi

Lisans

Ders Koordinatörü

PROF. DR. ŞERİF ALİ BOZKAPLAN

Dersi Alan Birimler

Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği

Dersin Amacı

Anlambilimi dersinin amacı dillerin anlambilimsel özelliklerini araştırmayı ve dizisel ve dizimsel düzeylerde ortaya çıkan anlam ilişkilerini dilbilimsel bakış açısından ele almaktır. Derste farklı dilbilimcilerin anlam konusunda geliştirdikleri yöntemler incelenerek öğrencilerin anlambilimsel ilişkileri keşfetmeleri sağlanacaktır.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	Dillerin anlambilimsel özelliklerini tespit edebilmesi
2	Dizisel ve dizimsel düzeylerde ortaya çıkan anlam ilişkilerini değerlendirebilmesi
3	Anlambilimsel ilişkileri belirleyebilmesi
4	Anlam türlerini tanımlayabilmesi, sınıflandırabilmesi ve ayırt edebilmesi
5	Sözcüğün tanımından hareket ederek, de Saussure'ün gösterge modeli ile Ogden ve Richards'ın göstergebilimsel üçgeninin öğelerini ayrıntılı bir biçimde tartışabilmesi
6	Anlam ve kavramı ayırtedebilmesi

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Anlambilimi nedir Durgun anlambilimi nedir Gelişmeli anlambilimi nedir Anlambiliminin kısa geçmişi.
2	Dildeki birimlerin anlam yönü. Dil, sözcük, gösterge, kavram, anlam.
3	Dil yeteneği, dil sesleri, dil ve sözcük. F. de Saussure'e gelinceye kadar sözcük. F. de Saussure ve sözcük. F. de Saussure den sonra sözcük.
4	Sözcüklerin çeşitli özellikleri, özel isimler. Sözcüğün kavram yönü: kavramlar. Anlatım yolu. Kavram alanı sorunu, çağrışım alanı sorunu.
5	Anlam ve anlamın türleri. Anlam nedir Sözcüğün anlam çerçevesi. Kapsam, ilgi, bileşik öğeler. Anlam üzerindeki görüşler, varsayımlar. Anlam anlayışımız. Temel anlam, yan anlam. Anlam ilişkileri: Çokanlamlılık. Eşanlamlılık. Eşadlılık. Eşdeğerlilik.
6	Söz sanatı sayılan anlam olayları: Aktarmalar Deyim aktarması Ad aktarması Benzetme Tasarımlar
7	Genel tekrar, ders değerlendirmesi, ara sınav
8	Duygu değeri Anlam açısından özel adlar Yerlileştirme Bağlam Bağdaştırma Dizisel, Dizimsel & Türetimsel İlişkiler
9	Anlam değişmeleri: Anlam daralması. Başka anlama geçiş, diğer değişmeler. Anlam değişmelerinin nedenleri ve süresi. Anlam genişlemesi. Anlam değişmeleri ve Eşdeğerlik İlişkisi
10	Kavramlaştırma (Anlamlama) Kavramlar dünyası Söz sanatı sayılan anlam olayları: Aktarmalar Deyim aktarması Ad aktarması Türkiye Türkçesinin Kavram Zenginliği ve Eşanlamlılar
11	Türkçenin anlambilimi açısından özellikleri. Türkçede Sözcük, Kavram, Anlam. Türkçenin anlam yönü ile ilgili bazı dilbilgisel özellikleri. Türkçede kavramlar (Somut ve soyut kavramlar). Türkçede anlatım yolları.
12	Belirsizlik Bağlam ve Çıkarım
13	Söz-Eylem Kuramı Tümce Anlambilimi
14	Yarıyıl Sonu Sınavı

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

1.Aksan, Doğan (1971) Anlambilimi ve Türk Anlambilimi. Ana Çizgileriyle. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları: 217
2.Aksan, Doğan (1990) Her Yönüyle Dil. Ana Çizgileriyle Dilbilim. 3. Cilt. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 439/3.
3.Aksan, Doğan (2006) Türkçenin Sözvarlığı. Türk Dilinin Sözcükbilimiyle İlgili Gözlemler, Saptamalar. 4. Baskı. Ankara: Engin Yayınevi.
4.Aksan, Doğan (2009) Anlambilim. Anlambilim Konuları ve Türkçenin Anlambilimi. 5. Baskı. Ankara: Engin Yayınevi.
5.Cruse, Alan David (2000) Meaning in Language. An Introduction to Semantics and Pragmatics. Oxford: Oxford University Press.
6.Günay, Veli Doğan (2007) Sözcükbilime Giriş. İstanbul: Multilingual.
7.Jackson, Howard & Zé Amvela, Etienne (2000) Words, Meaning and Vocabulary. An Introduction to Modern English Lexicology. London & New York: Cassell.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Anlatım, Soru-Cevap, Tartışma.

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	VZ	Ara Sınav
2	FN	Yarıyılsonu Sınavı
3	BNS	BNS	VZ * 0.40 + FN * 0.60
4	BUT	Bütünleme Notu
5	BBN	Bütünleme Sonu Başarı Notu	VZ * 0.40 + BUT * 0.60

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

Öğrencinin başarısı, dersin ara sınav ve yarıyıl sonu sınavından alacağı notla belirlenmektedir. Bunun dışında özel bir değerlendirme kriteri bulunmamaktadır.

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

Öğrenciler derslere gelmeden önce ders programında belirtilen konulara hazırlanarak gelmelidirler. Derslerin %70'ine devam zorunludur.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

ali.bozkaplan@deu.edu.tr

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Pazartesi, 15:00-16:00

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler	Sayısı	Süresi (saat)	Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı	13	2	26
Haftalık Ders Öncesi/Sonrası Hazırlıklar	13	3	39
Vize Sınavına Hazırlık	1	12	12
Final Sınavına Hazırlık	1	14	14
Vize Sınavı	1	2	2
Final Sınavı	1	2	2
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat)			95

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖK	PK.3	PK.4	PK.6
ÖK.1	4		2
ÖK.2	4		2
ÖK.3	4	3	2
ÖK.4	4	3
ÖK.5	4
ÖK.6	4

DERS ADI

DERECE PROGRAMLARI