DERS ADI

: Türkçenin Söz Dizimi

Ders Bilgileri

Ders Kodu Ders Adı Ders Türü D U L AKTS
TDE 5010 Türkçenin Söz Dizimi SEÇMELİ 3 0 0 6

Dersi Veren Birim

Türk Dili ve Edebiyatı Yüksek Lisans

Dersin Düzeyi

Yüksek Lisans

Ders Koordinatörü

PROF. DR. SELMA GÜLSEVİN

Dersi Alan Birimler

Türk Dili ve Edebiyatı Yüksek Lisans

Dersin Amacı

Dilin bir dizge, bir sistem olduğunu vurgulamak; dizgeyi oluşturan dil birimleriyle ilgili dizim kurallarını vermek; dizge içindeki dil birimlerinin birbirine anlamsal olarak bağlanma biçimlerini göstererek dilin anlam yönünü irdelemek; geleneksel dil bilgisinin cümleye bakış açısını göstermek; yeni araştırmalarda ortaya çıkan cümleye bakış açısına dikkat çekmek; cümle ve cümleden büyük birlikleri anlamlarına göre çözümleme yöntemlerini vermek; cümle çözümleme yöntemleri konusunda bir metot geliştirmek; yüzey yapı derin yapı kavramlarını benimsetmek; eksiltilerin tamamlanma kurallarını vermektir.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1   Cümleleri anlamlarına göre çözümleme gereğini öğrenir.
2   Dilin sistem oluşunu kavrayıp dil birimlerini sistem içinde değerlendirmeyi öğrenir.
3   Cümleleri birbirine bağlama ölçütlerini öğrenir.
4   Cümleüstü birimlerle tanışır.

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta Konular Açıklama
1 Derse Giriş
2 Dil birimleri ve işlevleri
3 Cümlenin kapasitesi, metin kavramı
4 Cümle sınırlarını belirleme ölçütleri
5 Cümleleri anlamsal açıdan bağlamanın yararları
6 Cümleler arası ortak kişi bağı kurma
7 Cümleler arası ortak mekân bağı kurma
8 Cümleler arası sebep-sonuç bağı kurma
9 Cümleler arası soru-cevap bağı kurma
10 Cümleler arası genel-özel / soyut-somut / bütün-parça bağı kurma
11 Cümleler arası olumluluk-olumsuzluk bağı kurma
12 Cümleler arası tekrarlarla bağ kurma
13 Cümleler arası aynı kavram alanına giren birimlerle bağ kurma
14 Genel Değerlendirme

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Ahmet Kocaman, Sumru Özsoy, Kamile İmer; Dilbilim Sözlüğü, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul, 2011.
Berke Vardar; Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, İstanbul, 2007.
Doğan Aksan; Anlambilim, Engin Yayın Evi, Ankara, 2009.
Doğan Aksan; Her Yönüyle Dil Genel Çizgileriyle Dilbilim I-II-III, TDK Yayınları, Ankara, 2007.
Engin Yılmaz; Türkiye Türkçesi Üzerine Araştırmalar, Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 2010.
Engin Yılmaz; Uygulamalı Metin Bilgisi, Pegem Akademi Yayınları, Ankara, 2010.
Fatma Erkman Akerson; Dile Genel Bir Bakış, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, İstanbul, 2008.
Ferdinand de Sausssure (Çev.: Berke Vardar); Genel Dilbilim Dersleri, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, İstanbul, 2001.
Kerime Üstünova; Ad İşletimi, Kesit Yayınları, İstanbul, 2008.
Kerime Üstünova; Dil Bilgisi Sorunları, Kesit Yayınları, İstanbul, 2010.
Kerime Üstünova; Dil Yazıları, Akçağ Yayınları, Ankara, 2011.
Kerime Üstünova; Türkçede Yapı Kavramı ve Sözdizimi İncelemeleri, Uludağ Üniversitesi Yayınları, Bursa, 2002.
M. Osman Toklu; Dilbilime Giriş, Akçağ Yayınları, Ankara, 2003.
N. Engin Uzun; Ana Çizgileriyle Evrensel Dilbilgisi ve Türkçe, Multilingual Yabancı Dil Yayınları, İstanbul, 2000.
N. Engin Uzun; Biçimbilim (Temel Kavramlar), Papatya Yayıncılık Eğitim, İstanbul, 2006.
Zeynel Kıran, Dilbilime Giriş, Seçkin Yayınları, Ankara, 2001.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

yüzyüze

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO KISA KOD UZUN ADI FORMUL
1 ARS ARASINAV
2 YYS YARIYIL SONU SINAVI
3 YYBN YARIYIL SONU BAŞARI NOTU ARS * 0.40 + YYS* 0.60
4 BUT BÜTÜNLEME
5 BUTBN BÜTÜNLEME SONU BAŞARI NOTU ARS * 0.40 + BUT* 0.60


Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

yazılı sınav

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

İlan Edilecektir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

İlan Edilecektir.

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

İlan Edilecektir.

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı 4 14 56
Uygulama 6 14 84
Vize Sınavı 1 1 1
Final Sınavı 1 1 1
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat) 142

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖKPK.1PK.2PK.3PK.4PK.5PK.6
ÖK.1132555
ÖK.2521545
ÖK.3351545
ÖK.4243543