DERS ADI

: Radyoterapi Fiziği

DERECE PROGRAMLARI

Ders Bilgileri

Ders Kodu Ders Adı Ders Türü D U L AKTS
MDF 6004 Radyoterapi Fiziği SEÇMELİ 4 2 0 10

Dersi Veren Birim

Medikal Fizik Doktora

Dersin Düzeyi

Doktora

Ders Koordinatörü

DOÇ. DR. AYŞEGÜL YURT

Dersi Alan Birimler

Medikal Fizik Doktora

Dersin Amacı

Öğrencinin, tıpta kullanılan radyasyon çeşitlerinin özelliklerini, madde üzerindeki etkileşimlerini irdeleyebilmesini, simülasyon ve tedavi cihazlarının teknik ve dozimetrik özellikleri öğrenmesini; doz hesaplama tekniklerini, tedavi planlama ilkelerini anlayıp uygun tedavi tekniği ve planını oluşturabilmesi, tedavi planının doğru bir şekilde uygulayabilme bilgi ve becerisine sahip olması amaçlanmıştır.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1   Radyasyon çeşitlerini, madde üzerindeki etkilerini ve doz birimlerini kavrayabilme
2   Radyoterapide kullanılan simülasyon ve tedavi cihazlarının, aksesuarlarının özelliklerini kavrayıp kullanabilme
3   Tümör dozu spesifikasyonlarının tedavi planlama tekniklerindeki önemini ve planlama sistemlerinin ilkelerini kavrayabilme
4   Doz hesaplama tekniklerinin temel özelliklerini kavrayabilme ve uygulayabilme; Dozimetrik parametreleri, doz dağılımları ve tedavi sürelerini hesaplayabilme
5   Tedavi planını etkileyen inhomojenite ve kontur düzensizliklerinin önemini irdeleyebilme, kullanılan tüm tedavi tekniklerine ait bilgi ve beceriye sahip olabilme, hastaya uygun tedavi planını seçebilme, planı gerçekleştirebilme ve değerlendirebilme
6   Tedavi tekniğine uygun kalite kontrolunu seçip uygulayabilme
7   Tedavi teknikleri ile ilgili yeni teknolojileri takip edebilme

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta Konular Açıklama
1 Tıbbi fiziğin anlamı ve gelişimi. Radyasyon çeşitleri ve tıpta kullanım alanları Radyoaktivite, radyoaktif bozunma, yarılanma süresi.
2 Radyasyonun madde ile etkileşmesi (fotoelektrik, kompton, çift oluşum olayları, fotodisintegrasyon, koherent saçılma, eksitasyon, uyarılma ve ışınların absorbsiyonu.) Doz birimleri (aktivite, doz miktarı, absorbe doz ve eşdeğer doz birimleri Lineer enerji transferi.)
3 Radyoterapide kullanılan simülasyon cihazları (Konvansiyonel ve BT simülatörler.) Radyoterapide eksternal tedavide kullanılan tedavi cihazları (Kv X ışını cihazları, kobalt 60 cihazları)
4 Lineer hızlandırıcılar Tedavi cihazlarındaki görüntüleme sistemleri (EPID, KV-MV cone beam CT)
5 Nominal standart doz, parsiyal tolerans, kümülatif radyasyon etkisi, zaman doz fraksiyonasyon, lineer quadretik model (LQ), Biyolojik eşdeğer doz (BED). Tümör dozu spesifikasyonları (gross tümör volüm, klinik tümör volümü, planlanan tümör volümü, ışınlanan volüm, internal target volüm)
6 Tedavi planlama aşamaları (diagnostik bilginin toplanması, lokalizasyon ve simülasyon, tedavi planlaması ve doz hesaplaması, tedavinin uygulanması, tedavinin doğrulanması) Tedavi simülasyonu ve planlama (Hasta pozisyonu, immobilizasyon gereçleri, kurşun bloklar, kompansatör, bolus ve MLC kolimatörler)
7 BT simülasyon ilkeleri, çoklu modalite görüntü kaydı ve füzyon, tedavi planlama sistemi (TPS) ve Network (yazılım, donanım, dicom, dicom RT) Doz hesaplama teknikleri (sabit SSD, izosentrik (SAD), rotastonel tedavi teknikleri ve MU hesaplamaları)
8 İnhomojenite düzeltme metodları (TAR metodu, güç kanunu doku-hava oranı metodu, eşdeğer doku hava oranı, izodoz shift metodu, kontur düzensizliklerinin düzeltilmesi, bolus kullanılması, kompansatörler). Dozimetrik parametre kavramları (yüzde derin doz (PDD), doku hava oranı (TAR), doku fantom oranı (TPR), doku maksimum oranı (TMR), backscatter faktör (BSF), (PSF), (SAR), (SMR), (Sc), (Sp), Scp
9 İzodoz eğrileri (foton ve elektron enerjilerinin izodoz eğrilerinin parametreleri, wedge filtre izodoz eğrileri, wedge açısı tayini geometrik ve fiziksel penumbra, alan boyutu belirlenmesi)
10 Doz profillerinin özellikleri (foton ve elektronlar için saha düzgünlüğü (flattness) ve simetri) Enerji ve alan seçimi (alan kalınlığına bağlı enerji seçimi, tekli, çoklu koplaner ve non-koplaner alanlar wedgeli ve wedgesiz alanlar, foton elektron karışımlı alanlar, bitişik alan seperasyon metodları)
11 Tedavi planlama sistemlerinin ilkeleri , doz hesaplama algoritmaları, sabit SSD ve izosentrik tekniklerde MU hesapları, heterojenite düzeltmeleri, bolus ve düzleştirici filtre kullanımı, virtual simülasyon ve aletleri (BEV, DRR), plan optimizasyon ve değerlendirme yöntemleri (üniformite, doz sınırlamaları, doz volüm histogramları (DVH), biyolojik parametreler (TCP, NTCP))
12 Tedavi teknikleri (konvansiyonel iki boyutlu ve konformal 3 boyutlu tedavi teknikleri, SSD ve SAD teknikleri) Sabit gantry IMRT teknikleri ve tedavi planlama (MLC tabanlı statik/dinamik IMRT, Inverse, forward, optimizasyon)
13 Ark tabanlı tedavi teknikleri ve planlama (Tomoterapi, IMAT, RapidArc, VMAT, Inverse, forward, optimizasyon) Özel radyoterapi teknikleri (Tüm vücut ışınlaması, tüm cilt elektron ışınlaması, sterotaktik radyoterapi) Solunum kontrollü radyoterapi (Active Breathing Control, Gating, Tracking, 4DRT)
14 IGRT sistemleri (Port film, KV-MV sistemler, EPID, Tedavi odasında CT, Cone Beam CT, Ultrason) Tüm tedavi tekniklerinin kalite kontrol ve radyasyon güvenliği Tedavi plan doğrulanması ( uygun dozimetreler kullanılarak monitör unit (MU) çekleri, planlanan ve hesaplanan doz dağılımlarının karşılaştırılması, hasta set-up doğrulanması

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Khan FM. The physics of radiation therapy , Second, Third and Fourth Edition. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia, 1994, 2003, 2009.

Khan FM, Gerbi BJ. Treatment Planning in Radiation Oncology , Second and Third Edition.
Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia, 2007, 2012

Edward C. Halperin, Carlos A. Perez, Luther W. Brady Principles and Practice of Radiation Oncology Third, Fourth and Fifth Edition. Lippincott Williams & Wilkins, Philadelphia, 1997, 2003, 2008.

Wolfgang Schlegel, Thomas Bortfeld, Anca-Ligia Grosu New Technologies in Radiation Oncology Springer, 2006.

Steve Webb, Intensity-Modulated Radiation Therapy Taylor and Francis, 2001.

Arro J. Mundt, John C. Roeske Intensity Modulated Radiation Therapy 2005.

P.Mayles, A.Nahum, J.C.Rasenwald Handbook Of Radiotherapy Physics Theory and Practice Taylor and Francis, 2007.

Pam Cherry, Angela M. Duxbury Practical Radiotherapy Physics And Equipment Wiley-Blackwell, 2009.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Türkçe ve yabancı kitap, dergi ve protokollerden ilgili konuyla teorik bilgiye sahip olduktan sonra, radyoterapide mevcut tüm teknik ve dozimetrik donanımları kullanarak konu ile ilgili uygulama yapma.

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO KISA KOD UZUN ADI FORMUL
1 VZ Ara Sınav
2 FN Final
3 BNS Başarı VZ * 0.40 + FN* 0.60
4 BUT Bütünleme Notu
5 BBN Bütünleme Sonu Başarı Notu VZ * 0.40 + BUT* 0.60


Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

İlan Edilecektir.

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

İlan Edilecektir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

İlan Edilecektir.

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Perşembe

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı 14 4 56
Uygulama 14 2 28
Haftalık Ders öncesi/sonrası hazırlıklar 14 8 112
Vize Sınavına Hazırlık 1 24 24
Final Sınavına Hazırlık 1 30 30
Final Sınavı 1 1 1
Vize Sınavı 1 1 1
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat) 252

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖKPK.1PK.2PK.3PK.4PK.5PK.6PK.7PK.8PK.9PK.10PK.11PK.12PK.13PK.14PK.15PK.16PK.17PK.18
ÖK.1222222224222
ÖK.2433322222222222
ÖK.3443452322222323
ÖK.42224524222533444
ÖK.52224524222533443
ÖK.622554354445544424
ÖK.72222434

İLETİŞİM BİLGİLERİMİZ
Dokuz Eylül Üniversitesi Cumhuriyet Bulvarı No: 144 35210 Alsancak / İZMİR
Telefon: +90(232) 412 12 12 - Faks: +90 (232) 464 81 35

Copyright 2015 DEÜ. BİD

ANASAYFA / ÜNİVERSİTE HAKKINDA / DERECE PROGRAMLARI / ÖĞRENCİ İÇİN GENEL BİLGİLER / ULUSLARARASI İLİŞKİLER