Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
CDK 5155	Balık Stoklarının Dinamiği	SEÇMELİ	3	0	0	8

Dersi Veren Birim

Fen Bilimleri Enstitüsü

Dersin Düzeyi

Doktora

Ders Koordinatörü

DOÇ. DR. EYÜP MÜMTAZ TIRAŞIN

Dersi Alan Birimler

Canlı Deniz Kaynakları Doktora

Dersin Amacı

Dersin amacı, balıkçılık biyolojisi, stok dinamiği, kaynak yönetimi konularında güncel bilimsel teorilerin ve uygulamaların, özellikle istatistik ve modelleme yönü ağırlığı oluşturacak biçimde öğretilmesidir. Balık stoklarının dinamiğini incelemek amacıyla kullanılan bazı bilgisayar programları da tanıtılacaktır.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	Canlı deniz kaynaklarının değerlendirilmesinin, kaynak büyüklüklerinin belirlenmesinin ve yönetiminin gerekliliğini tanımak.
2	Canlı deniz kaynaklarının değerlendirilmesinde, stokların büyüklüklerinin belirlenmesinde ve yönetiminde örnekleme ve araştırma tasarımı ve istatistiksel analizin gerekliliğini belirlemek.
3	Canlı deniz kaynaklarının değerlendirilmesinde kullanılan analitik ve holistik yöntemlerin anlaşıldığını göstermek ve bu yöntemlerin güçlü ve zayıf yönlerini değerlendirmek.
4	Canlı deniz kaynaklarının büyüme, ölümlülük ve stoka katılım gibi temel süreçlerini modellemede kullanılan yaşa dayalı ve boya dayalı yöntemleri karşılaştırmak.
5	Balıkçılık faaliyetlerinin deniz balık populasyonları ve/veya stoklarının dinamikleri üzerindeki etkilerini değerlendirmek.
6	Yönetim stratejilerinin deniz balık populasyonları ve/veya stoklarının dinamikleri üzerindeki etkilerini değerlendirmek ve sonuçlarını elde edilen biyokütle ile ilişkilendirmek.
7	Canlı deniz kaynaklarının değerlendirilmesine yönelik verileri bazı istatistik programları ile (FiSAT II - FAO-ICLARM Stock Assessment Tools ve R - Project for Statistical Computing) analiz etmek ve sonuçları yorumlamak.
8	Kendi araştırmaları ve/veya ilgili literatür ve diğer kaynaklardan elde edilen bulguların değerlendirilmesinde eleştirel düşünme becerilerini göstermek, sonuçların ve etkilerinin üzerine başkalarıyla yazılı ve sözlü olarak iletişim kurmak ve tartışmak.

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Giriş	Dersin tanıtımı ve planı. Yararlanılacak kitaplar, diğer kaynaklar ve ödev sunumların atanması. Canlı deniz kaynakları. Popülasyon ve birim stok kavramları.Stokların değerlendirmesi ve yönetimi (işletmeciliği): Fikirler, amaçlar ve gerçekler.
2	Balık stoklarının değerlendirilmesinde geçmişteki, şimdiki ve gelecekteki araştırma eğilimlerine genel bir bakış	Stok değerlendirme çalışmalarının evrimi. Stok değerlendirilmesinde kullanılan veri tipleri. Modellerin gelişimi ve verilerin toplanması. Stok değerlendirmesinin diğer deniz bilimleri ile ilişkileri.
3	Büyüme	Balıklarda büyüme ve büyümenin araştırılması. Boy-ağırlık ilişkileri. Büyüme modelleri. Yaş tayini analizleri. Boy sıklığı analizleri. Yıllık, mevsimsel ve günlük büyüme.
4	Mortalite	Doğal balık popülasyonlarında mortalitenin araştırılması. Doğal mortalite. Balıkçılığa bağlı mortalite. Mortalite modelleri. Av eğrileri. Yakalama-bırakma ve yeniden yakalama teknikleri.
5	Büyüme ve sağkalımın modellenmesi	FiSAT II FAO-ICLARM balık stok değerlendirme bilgisayar programının ve R istatistik programının bazı modüllerinin tanıtımı. Doğrusal ve doğrusal olmayan hesaplama yöntemleri. Büyüme ve mortalite parametrelerinin kestirimleri. Kestirilen parametrelerin değerlendirilmesi.
6	VPA	Stok dinamiği ve denge. VPA. Kohort Analizi. Yaş verilerine bağlı analizler. Boy verilerine bağlı analizler. FiSAT II ile VPA uygulamaları.
7	Stok ve stoka katılım	Stok ve stoka katılım ilişkileri. Stoka katılım modelleri. Model parametrelerinin doğrusal ve doğrusal olmayan yöntemlerle hesaplanması. FiSAT II ve R ile uygulamalar.
8	Ara sınav
9	Stok büyüklüğünün tahmini - I	Stok büyüklüklerinin tahmini. Biyomas dinamik modelleri. Birim çabaya düşen av ve stok büyüklüğü. Fox modeli. Schaefer modeli. Simulasyonlar.
10	Stok büyüklüğünün tahmini - II	Stok büyüklüklerinin analitik modellerle tahmini. Birim stoka katılım ve ürün modelleri. Beverton ve Holt Modeli. Thompson ve Bell Modeli.
11	Stok büyüklüğünün tahmini - III	FiSAT II ve R bilgisayar programları ile stok büyüklüğü tahminleri. Biyomas dinamik model parametrelerinin hesaplanması. Analitik model parametrelerinin hesaplanması. Duyarlılık analizleri.
12	Modelleri verilerle ilişkilendirmek	Modeller ve veriler. Belirsizlik. Belirsizliği azaltmak için önlemler. Veri toplamayla ilgili sorunlar. Dünyada ve ülkemizde balıkçılık istatistikleri.
13	Hasat stratejileri.	Hasat stratejileri. Biyolojik referans noktaları. Model simulasyonları. Biyolojik referans noktalarının kestirimi. Öğrenci sunumları.
14	Çok türlü stok modelleri	Çok türlü stok modelleri. Çok türlü VPA. Çok türlü biyomas dinamik modelleri. Çok türlü analitik modeller. Çok türlü stok işletmeciliğinde sorunlar. Öğrenci sunumları.

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Ders kitapları:

Hilborn, R. and Walters, C. J. 1992. Quantitative Fisheries Stock Assessment: Choice, Dynamics and Uncertainty. Chapman and Hall, New York, ABD.
Terrance, J. Q. and Deriso, R. B. 1999. Quantitative Fish Dynamics. Oxford University Press, Oxford, İngiltere.

Ek kaynaklar:

Beverton, R. J. H. and Holt, S. J. 1957. On the Dynamics of Exploited Fish Populations. 2, 19, Fish. Investigations, Londra, İngiltere.
Beyer, J. and Sparre, P. 1983. Modelling Exploited Marine Fish Stocks. In Application of Ecological Modelling in Environmental Management, pp. 485-582. Ed. by S. E. Jørgensen. Elsevier, Amsterdam, Hollanda.
Gulland, J. A. 1983. Fish Stock Assessment: A Manual of Basic Methods. Wiley, New York, ABD.
Sparre, P. and Venema, S. C. 1998. Introduction to fish stock assessment. FAO Fisheries Technical Paper, No: 306/1, Rev 2., Roma, İtalya.

Ayrıca deniz balığı popülasyonlarının dinamiği üzerinde yazılmış en az bir düzine klasik makale de okuma listesine dahil edilecektir.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

1. Dersler
Sınıfta dersler büyük ölçüde interaktif bir formatta yapılmaktadır. Öğretim üyesi ders sırasında öğrencilerin katılımını pekiştirmek için sorular sorar, ortaya konan sorunlara çözüm önerileri bekler, farklı yaklaşımları özendirir. Dersler gerçek hayattaki uygulamalara odaklanır ve konuların daha iyi anlaşılmasına yönelik ayrıntılı sözel ve görsel açıklamalarda bulunulur.
2. Sınıf içi tartışmalar
Sınıf içi ödevler ve ev ödevleri sınıfta çözülen sorular, öğrenilmesi gereken konuların ve temelini oluşturur. Öğrencilerin sınıf içi tartışmalara bireysel katılımı özellikle teşvik edilecektir.
3. Sunumlar
Öğrenci sunumları temel ve/veya kritik konularda odaklanmaktadır. Her öğrenci dönem boyunca bir sunum hazırlayacak, sınıfta sunacak ve tartışacaktır.
4. Bilgisayar uygulamaları
FiSAT II, LFDA ve R adlı bilgisayar programları, veri analizleri yapmak ve grafik üretmek için kullanılacaktır.

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	VZ	Arasinav
2	ODV	Sunum/Ödev
3	FN	Final
4	BNS	BNS	VZ * 0.25 +ODV * 0.35 +FN * 0.40
5	BUT	Bütünleme Notu
6	BBN	Bütünleme Sonu Başarı Notu	VZ * 0.25 +ODV * 0.35 +BUT * 0.40

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

İlan Edilecektir.

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

1. Dersin başarılı biçimde tamamlanması için düzenli katılım mutlaka gereklidir. Aşırı devamsızlık durumunda öğrenci, dersten edineceği en yüksek düzeydeki bilgi kapasitesine erişemeyebilir.
2. Öğrenci, ilgili derse katılmış olsun ya da olmasın her bir hafta için planlanan okuma programından sorumludur.
3. Bütün öğrencilerin sınıf içi tartışmalara katılımı zorunludur.
4. Öğrenci sunumlarının birlikte kararlaştırılan tarihlerde yapılması zorunludur.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

Dr. Öğr.Üyesi E. Mümtaz TIRAŞIN
DEÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü, İnciraltı - Balçova.
Tel: (232) 2785565 / 144. E-posta: mumtaz.tirasin@deu.edu.tr

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri