Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
SAA 5020	Sualtı Arkeolojisinde İstatistiksel Yöntemler	SEÇMELİ	2	0	0	8

Dersi Veren Birim

Fen Bilimleri Enstitüsü

Dersin Düzeyi

Yüksek Lisans

Ders Koordinatörü

DOÇ. DR. EYÜP MÜMTAZ TIRAŞIN

Dersi Alan Birimler

Sualtı Arkeolojisi Yüksek Lisans

Dersin Amacı

Bu dersin amacı, modern sualtı arkeolojik araştırmalarında kullanılan temel veri analizi araçlarını öğretmektir. Temel kavramlar, sualtında yürütülen arkeolojik araştırmalarda karşılaşılan sorunların çözümünde sayısal yöntemlerin rolü üzerinde durularak tanıtılacak ve tartışılacaktır.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	Modern sualtı arkeolojik araştırmalarında kullanılan temel veri analizi araçlarını tanımak.
2	Sualtında yürütülen arkeolojik araştırmalarda karşılaşılan sorunların çözümünde sayısal-nicel yöntemleri uygulayabilmek.
3	Nicel veriler içeren arkeolojik literatürün takibi ve eleştirel değerlendirilmesi için gerekli altyapıyı oluşturmak.
4	Nicel-sayısal yöntemlerin kullanımıyla verimli bir biçimde analiz edilebilir veriler üretecek araştırma projeleri tasarlamak için gerekli altyapıyı oluşturmak.
5	Sualtı arkeolojisi verilerini işlemek ve değerlendirmek için bilgisayar ve GPS gibi ekipmanları kullanma becerisini göstermek.
6	Bilimsel yayınlarda nicel argümanlar ileri sürmeye, aktarmaya yönelik yöntemleri kullanmak.
7	Sualtı arkeolojisi verileri toplayabilmek ve istatistiksel veri analizi programlarını kullanabilmek.
8	Sualtı arkeolojisi alanında eleştirel düşünme ve değerlendirme becerilerini göstermek.

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Giriş	Dersin tanıtımı ve planı. Yararlanılacak ders kitapları, diğer kaynaklar ve ev ödevleri. Sualtı arkeolojisi araştırmalarında verilerin toplanması ve özellikleri üzerine bir ön değerlendirme.
2	Sualtı arkeolojisi alanında verilerin toplanması	Veri türleri. Veri kaynakları. Popülasyon ve örneklem kavramları. Sualtı arkeolojisi örnekleme teknikleri. Örnekleme tasarımları. Veri sunum yöntemlerinin önemi. Sunum için verileri hazırlama.
3	İstatiksel paket programların tanıtılması	MS Excel ve SPSS programlarının tanıtımı. İstatistik modülleri. Verilerin bu programların içine ve dışına aktarılması. Denizaltı arkeolojisi verileri ile örnek uygulamalar.
4	Tanımlayıcı istatistikler	Tanımlayıcı istatistiklerin hatırlanması. Merkezi eğilim ölçüleri. Değişkenlik ölçüleri, Rastgele değişkenler.
5	Temel sürekli ve kesikli olasılık dağılımları	Temel olasılık tanımları ve kuralları. Olasılık dağılımları. Binom dağılım. Poisson dağılım. Tekdüze dağılım. Normal dağılım. t dağılımı. Ki-kare dağılımı. F dağılımı. Kestirim ve çıkarsamaya klasik ve Bayesian yaklaşımlar.
6	Kestirim teknikleri	Popülasyon parametrelerinin noktasal ve aralık olarak tahminleri. Örneklem büyüklüğü ve kestirim hataları. Denizaltı arkeoloji verileriyle uygulamalar.
7	Hipotez testleri	İstatistiksel hipotez test aşamaları ve prosedürleri. Karar kurallarının geliştirilmesi. Bir popülasyon ortalaması üzerine hipotez testleri. Bir popülasyon oranı üzerine hipotez testleri. Tip I ve II hatalar. Hipotez testlerinde önemlilik düzeyi seçimi. İki popülasyon ortalaması arasındaki farklara ilişkin hipotez testleri: eşlenik ve bağımsız örneklemler.
8	Ara sınav
9	Varyans analizi	Bir popülasyon F (varyans) testi. İki popülasyonla F (varyans) testi. ANOVA'nın temel ilkeleri. ANOVA F testi ve tablosu. Model I ANOVA. Model II ANOVA.
10	Regresyon analizi	İstatistiksel altyapısı. Örneklem regresyon doğrusu. Kalıntıların analizi. Basit belirtme katsayısı. Bileşik regresyon.
11	Korelasyon ve çok değişkenli istatistiksel yöntemler	Doğrusal denklemler. Doğrusal modellere uydurmak için veri dönüşümleri. Korelasyon katsayısı. Kısmi ve çoklu korelasyon. Çok değişkenli uzaklıklar. Temel bileşenler analizi. Faktör analizi. Kümeleme analizi.
12	Sıklık çözümlemeleri	Uyum iyiliği testleri. Tek sınıflı uyum iyiliği testleri. Bağımsızlık testleri. İki yönlü olumsallık tablo analizleri. Üç ve çok yönlü olumsallık tablo analizleri. Oranların analizleri.
13	Ara sınav
14	GPS ve koordinatlarla ilgili uygulamalar	GPS uygulamalarının gösterilmesi. Koordinat sistemleri ve dönüşümler. CBS yazılımlarının tanıtımı.

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Ders kitapları:

Drennan, R. D., 1996. Statistics for Archaeologists: A Common Sense Approach (Interdisciplinary Contributions to Archaeology). Plenum Press, New York, ABD.
Shennan, S., 1997. Quantifying Archaeology (2nd edition). Edinburgh University Press, Edinburgh, İngiltere.

Ek kaynak:

Snedecor, G. W. and Cochran, W. G., 1989. Statistical Methods (8th edition). Iowa State University Press, Iowa, ABD.
Sokal, R. R. and Rohlf, F. J., 2012. Biometry (4th edition). W. H. Freeman Co., New York, ABD.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

1. Dersler
Dersler sınıfta tümüyle interaktif bir formatta yapılmaktadır. Öğretim üyesi ders sırasında öğrencilerin katılımını pekiştirmek için sorular sorar, ortaya konan sorunlara çözüm önerileri bekler, farklı yaklaşımları özendirir. Dersler yoğun matematiksel anlatım yerine temel istatistiksel kavram ve tekniklerin öğrenciye aktarılmasına odaklanır. Örnekler olabildiğince gerçek hayattan seçilecek ve konuların daha iyi anlaşılmasına yönelik ayrıntılı sözel ve görsel açıklamalar sağlanacaktır.
2. Sınıf içi tartşmalar
Sınıf içi ödevler ve ev ödevleri öğrenilmesi gereken konuların temelini oluşturur. Öğrencilerin sınıf içi tartışmalara bireysel katılımı özellikle teşvik edilecektir.
3. Bilgisayar uygulamaları
İstatistiksel çözümleme ve grafik oluşturmak için MS Excel ve SPSS paket programları tanıtılacaktır.

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	ODV	ÖDEV
2	ARS 1	ARASINAV 1
3	ARS 2	ARASINAV 2
4	YSS	YIL SONU SINAVI
5	DKT	DERSE KATILIM
6	YSBN	YIL SONU BAŞARI NOTU	ODV * 0.15 + ARS 1 * 0.175 +ARS 2 * 0.175 + YSS * 0.40 + DKT * 0.10
7	BUT	BÜTÜNLEME
8	BUTBN	BÜTÜNLEME SONU BAŞARI NOTU	ODV * 0.15 + ARS 1 * 0.175 + ARS 2 * 0.175 + BUT * 0.40 + DKT * 0.10

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

İlan Edilecektir.

Dersin Öğretim Dili

İngilizce

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

1. Dersin başarılı biçimde tamamlanması için düzenli katılım gereklidir. İstatistik biliminin öğrenilmesi kümülatif kazanımlara bağlı olup her yeni ders bir önceki dersin üzerine kurulmaktadır. Aşırı devamsızlık durumunda, potansiyel kapasitenize erişemezsiniz.
2. Öğrenci, ilgili derse katılmış olsun ya da olmasın tüm ev ödevlerinden, ödevlerdeki değişikliklerden ve sınıfta verilen diğer sözlü bilgilerden sorumludur.
3. Teslim tarihi gelen ödevlerin ders başında teslim edilmesi gerekmektedir.
4. Öğrencilerin derslerde ve sınavlarda kullanmak için yanlarında hesap makinesi olması gerekmektedir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

Yrd. Doç. Dr. E. Mümtaz TIRAŞIN
DEÜ Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü, İnciraltı - Balçova.
Tel: (232) 2785565 / 165. E-posta: mumtaz.tirasin@deu.edu.tr

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri