Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
İLS 3085	İslam Mantık Tarihi	SEÇMELİ	2	0	0	4

Dersi Veren Birim

İlahiyat

Dersin Düzeyi

Lisans

Ders Koordinatörü

PROF. DR. OSMAN BİLEN

Dersi Alan Birimler

İlahiyat
İlahiyat (İ.Ö)

Dersin Amacı

İslâm Kültür Dünyası'na Mantık Biliminin nasıl intikal ettiğinin incelenmesi; bu intikal sürecinde mütercimlerin rolü ve faaliyetlerinin açığa çıkartılması; Aristo Mantığının bu intikal sürecinde nasıl bir işlem gördüğünün incelenmesi, bu işlemde Kindi, Farabi, İbn Sina, İbn Rüşd gibi İslam mantıkçılarının katkılarının açığa çıkartılması; İslam Dünyasında yetişen meşhur mantıkçıların tanıtılması; Müslüman mantıkçıların mantığa katkılarının araştırılması ve bunların Batıya etkilerinin tespit edilmesi. Bu meyanda İslâm Kültür Dünyasında beliren Dil-Mantık ilişkisi ve mantık aleyhtarlığının boyutunun incelenmesi.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	İslam Kültür Dünyasına mantığın niçin ve hangi yollarla geçtiğini öğrenir.
2	Aristo mantığını temel alan İslam Mantıkçılarının bu mantığı nasıl işlemden geçirdiklerini görür. Bunu görürken bu kültür dünyasında yetişen Kindi, Farabi, Sicistani, Tevhidi, Gazali, Razi, Ebheri, Urmevi, Cürcani, Kazvini, Gelenbevi, Ahmed Cevdet, Ali Sedad, İzmirli gibi ünlü mantıkçıları eserleriyle ve mantığa katkılarıyla birlikte tanıma imkânı bulur.
3	Bu tarihsel bilgiyi kullanan öğrenci bunları Batı Mantıkçılarıyla mukayese ederek, Müslüman Mantıkçıların onlara katkılarını görür.
4	Bu birikim ve donanımla öğrenci, İslâm Felsefesi, İslam Ahlakı, Tefsir, Hadis, Fıkıh, Kelam gibi derslerde terimler, önermeler, çıkarımlarla ilgili mantık birikimini devreye sokarak daha rahat bir anlama ve kanıtlama gücü sergiler.
5	Mantık sahasında bu bilgileri kazanan öğrenci, bu meyanda, İslam Kültür dünyasında sınırlı da olsa Mantık Aleyhtarlığının yapıldığına şahit olur ve bunun nedenlerini soruşturma imkânını yakalar.

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Mantık Kavramı ve Aristo Mantığı'nın İslâm Kültür Dünyasına İntikali
2	Çeviriler ve Problemler
3	Dil-Mantık İlişkisi Üzerine Tartışmalar
4	Farabi Mantığı
5	Farabi ve İslam Mantık Tarihindeki Yeri
6	Gazali ve Mantıktaki Yeri
7	İbn Rüşd ve Mantık
8	Ara Sınav
9	Ebheri ve İsağûcî Geleneği.
10	Kazvini ve Şemsiyye
11	Bazı Meşhur İslam Mantıkçılarından Taftazanî, Urmevi, Cürcani
12	(Devam) Razi, Ahderi ve Gelenbevi
13	Tanzimat Dönemi ve Mantık (Ahmed Cevdet ve Ali Sedad)
14	İzmirli ve Yeni Mantık Arayışları
15	Yarıyıl Sonu Sınavı

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

1. Emiroğlu, İbrahim, Klasik Mantığa Giriş, Ankara, 2004.
2. Emiroğlu, İbrahim, "Mantık", TDVİA, C. 28, ss. 18-28.
3. Keklik Nihat, İslâm Mantık Tarihi ve Fârâbî Mantığı, İstanbul, 1969., C. I-II.
4. Rescher, Nicholas, The Development of Arabic Logic (Tatavvuru'l-Mantıkı'l-Arabî), Arapçaya çev. Muhammed Mihran, Kahire, 1985.
5. Ebheri, İsagoci, Çev. İsmail Sarıoğlu, İstanbul 1998.
6. Kazvini, eş-Şemsiyye, İstanbul 1290.
7. Çapak, İbrahim, Gazali'nin Mantık Anlayışı, Ankara 2005.
8. Köz, İsmail , "İslâm Mantık Külliyatının Teşekkülü", Felsefe Dünyası, Sayı: 30, Ankara, 1992/2.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Ders anlatımı

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	VZ	Arasınav
2	FN	Final
3	BNS	BNS	VZ * 0.40 +FN * 0.60
4	BUT	Bütünleme
5	BBN	BütSonu BaşarıNotu	VZ * 0.40 +BUT * 0.60

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

Öğrencilerin başarısı ara sınav ve yarıyıl sonu sınavı ile dersteki performansına göre değerlendirilir.

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

İlan Edilecektir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

ibrahim.emiroglu@deu.edu.tr

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Serbest

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler	Sayısı	Süresi (saat)	Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı	13	2	26
Haftalık Ders öncesi/sonrası hazırlıklar	13	3	39
Vize Sınavına Hazırlık	1	10	10
Final Sınavına Hazırlık	1	20	20
Final Sınavı	1	2	2
Vize Sınavı	1	2	2
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat)			99

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖK	PK.1	PK.2	PK.3	PK.4	PK.5
ÖK.1	1
ÖK.2		1
ÖK.3			1
ÖK.4				1
ÖK.5					1

DERS ADI

DERECE PROGRAMLARI