Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
TED 2012	Alan Seç. 1 (Türk Dili Tarihi)	SEÇMELİ	2	0	0	4

Dersi Veren Birim

Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği

Dersin Düzeyi

Lisans

Ders Koordinatörü

PROF. DR. ERHAN AYDIN

Dersi Alan Birimler

Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği

Dersin Amacı

Bu dersin temel amacı, öğrencilere Türk dilinin kökenlerini, tarihsel gelişimini, farklı dönemlerini ve bu dönemlere ait dil özelliklerini bilimsel yöntemlerle inceleme becerisi kazandırmaktır. Öğrenciler, Proto-Türkçe'den günümüzdeki Türk yazı dillerine uzanan süreçteki önemli değişimleri, ses bilgisinden söz dizimine, söz varlığından yazı sistemlerine kadar farklı dilbilimsel alanlarda takip edebileceklerdir. Ayrıca, Türk dilinin diğer dillerle olan ilişkilerini, farklı Türk lehçelerinin ortaya çıkışını ve gelişimini anlayacak, tarihi metinleri okuma ve değerlendirme yetkinliği kazanacaklardır.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	1. Türk dilinin Altay dil ailesindeki yerini ve bu konudaki farklı görüşleri değerlendirebilecektir.
2	2. Proto-Türkçe dönemi ve bu döneme ait dil özelliklerini açıklayabilecektir.
3	3. Eski Türkçe döneminin (Köktürk, Uygur metinleri) temel dilbilgisel özelliklerini tanıyabilecektir.
4	4. Karahanlı Türkçesi döneminin dil özelliklerini ve önemli eserlerini belirtebilecektir.
5	5. Harezm Türkçesi döneminin dil özelliklerini ve edebi ürünlerini değerlendirebilecektir.
6	6. Kıpçak Türkçesi ve Oğuz Türkçesi gibi Batı Türkçesi kollarının oluşum süreçlerini ve temel özelliklerini karşılaştırabilecektir.
7	7. Osmanlı Türkçesi'nin tarihi gelişimini, dönemlerini ve dil özelliklerini ayırt edebilecektir.
8	8. Türkiye Türkçesi'nin tarihsel süreçteki değişimlerini ve modern dönemdeki özelliklerini açıklayabilecektir.

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Derse Giriş: Türk Dilinin Tarihsel Çalışmalarının Önemi ve Kaynakları
2	Proto-Türkçe Dönemi: Coğrafi Yayılım, Konuşanları ve Temel Dil Özellikleri
3	Eski Türkçe I (Köktürk Dönemi): Tarihi Arka Plan, Yazıtların Keşfi ve Önemi, Alfabe ve Ses Bilgisi
4	Eski Türkçe II (Uygur Dönemi): Tarihi Arka Plan, Uygur Alfabesi ve Ses Bilgisi, Metin Türleri
5	Karahanlı Türkçesi: Tarihi ve Kültürel Ortam, Dil Özellikleri ve Başlıca Eserler
6	Harezm Türkçesi: Tarihi ve Kültürel Ortam, Dil Özellikleri ve Başlıca Eserler
7	Kıpçak Türkçesi: Oluşumu, Yayılımı ve Temel Dil Özellikleri
8	Genel tekrar, ders değerlendirmesi, ara sınav
9	Oğuz Türkçesinin İlk Dönemleri: Anadolu'ya Geliş Süreci ve İlk Eserler
10	Osmanlı Türkçesi I (İlk Dönem ve Klasik Dönem): Dilin Evrimi, Arapça ve Farsça Etkisi
11	Osmanlı Türkçesi II (Tanzimat ve Servet-i Fünun Dönemi): Dildeki Değişimler ve Batı Etkisi
12	Türkiye Türkçesinin Tarihi Gelişimi: Dil Devrimi Süreci ve Sonuçları
13	Çağdaş Türk Lehçeleri I: Güneybatı (Oğuz) Grubu (Azerbaycan, Türkmen, Gagavuz Türkçeleri)
14	Çağdaş Türk Lehçeleri II: Kuzeybatı (Kıpçak), Güneydoğu (Uygur) ve Kuzey (Sibirya) Grupları
15	Türk Dilinin Yabancı Dillerle İlişkisi ve Dil Teması
16	Yarıyıl Sonu Sınavı

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Ergin, Muharrem (1980). Türk Dil Bilgisi. Bayrak Basım/Yayın.
Tekin, Talat (1995). Türk Dilleri. Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
Clauson, Sir Gerard (1972). An Etymological Dictionary of Pre-Thirteenth-Century Turkish. Oxford University Press.
Menges, Karl Heinrich (1968). The Turkic Languages and Peoples. Harrassowitz.
Johanson, Lars (1998). The Turkic Languages. Routledge.
Bazin, Louis (1991). Türk Dillerine Giriş (Çeviri: Mehmet Ölmez). Simurg.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Anlatım, sunum, tartışma, soru-cevap

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	VZ	Midterm
2	FN	Semester final exam
3	BNS	BNS	Student examVZ * 0.40 + Student examFN * 0.60
4	BUT	Make-up note
5	BBN	End of make-up grade	Student examVZ * 0.40 + Student examBUT * 0.60

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

Öğrencinin başarısı, dersin ara sınav ve yarıyıl sonu sınavından alacağı notla belirlenmektedir. Bunun dışında özel bir değerlendirme kriteri bulunmamaktadır.

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

Öğrenciler derslere gelmeden önce ders programında belirtilen konulara hazırlanarak gelmelidirler. Derslerin %70'ine devam zorunludur.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

erhan.aydin@deu.edu.tr

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Pazartesi, 15:00-16:00

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler	Sayısı	Süresi (saat)	Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı	14	2	28
Haftalık Ders öncesi/sonrası hazırlıklar	14	2	28
Vize Sınavına Hazırlık	1	20	20
Final Sınavına Hazırlık	1	20	20
Vize Sınavı	1	2	2
Final Sınavı	1	2	2
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat)			100

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖK	PK.1	PK.2	PK.3	PK.4	PK.5	PK.6	PK.7	PK.8	PK.9	PK.10	PK.11	PK.12	PK.13	PK.14
ÖK.1		5
ÖK.2		5
ÖK.3		5
ÖK.4		5
ÖK.5		5
ÖK.6		5
ÖK.7		5
ÖK.8		5

DERS ADI

DERECE PROGRAMLARI