DERECE PROGRAMLARI

: Genel Dilbilim Doktora

Genel Tanım

Kuruluş (kuruluş tarihi, programın genel yapısı)

Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Genel Dilbilim Ana bilim Dalı, dilin bütün yönlerinin bilimsel olarak incelenmesi ve buna yönelik nitelikli bilim insanları yetiştirilmesi amacıyla 2000 yılında kurulmuştur. Dilbilim Bölümü, temelde sistem olarak kabul ettiği dil ve dil ile ilişkili olan her konu ve alanda çalışmalar yapmaktadır. Dilbilim çalışmaları iki bakış açısı temelinde ilerlemektedir: Kuramsal ve Uygulamalı. Dili incelerken aynı zamanda doğa bilimlerinin, insan ve toplumbilimlerinin verilerini kullanır. Dilbilimin temel alanları olan sesbilim, biçimbilim, sözdizim, anlambilimin ve edimbilimin dışında, disiplinlerarası etkileşimlerden doğan toplumdilbilim, psikodilbilim, nörodilbilim, uygulamalı dilbilim, dil edinimi, söylem çözümlemesi, eleştirel söylem çözümlemesi, adli dilbilim gibi alanları da bölümün odaklandığı çalışmalar içinde yer almaktadır. Dilbilimi Bölümü kuramların bilimsel çalışmalardaki öneminin farkında olarak hem yapısal hem de işlevsel bakış açısını benimseyen dilbilim kuramlarını kullanarak çalışmalar yapmakta ve bu kuramların yetiştirdiği bilim insanları tarafından öğrenilmesini hedeflemektedir. Kuramsal çalışmaların dışında 2013 yılında kurulan Sesbilim Laboratuvarıyla uygulamalı çalışmalar konusunda da olanaklarını arttıran bölüm, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Anabilim Dalı ve Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi ile işbirliği içinde uygulamalı ortak çalışmalar sürdürmektedir. Dilbilimi Bölümünün öğretim planının geniş ölçüde yapılanmış olması mezunlarının diğer bilim alanlarıyla ortak çalışma yürütme ve geniş bir alanda istihdam edilme olanağını artırmaktadır.

Kazanılan Derece

Genel Dilbilim Doktora

Derecenin Düzeyi

Üçüncü Düzey ( Doktora Derecesi )

Kabul ve Kayıt Koşulları

Aynı veya ilgili disiplinlerde Lisans Derecesi, Tezli Yüksek Lisans Derecesi, Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (ALES) veya eşdeğeri GRE, GMAT ile Dil Yeterliliği konusunda kabul edilebilir puan ile lisans veya tezli yüksek lisans derecesinde kazanılan genel not ortalaması ile ALES puanına göre kabul edilebilir ağırlıklı puana sahip olmak gerekir. Ancak; doktora / sanatta yeterlik / tıpta uzmanlık / diş hekimliğinde uzmanlık / veteriner hekimliğinde uzmanlık / eczacılıkta uzmanlık mezunlarının doktora programlarına başvuruları ile Konservatuvar programları ile Güzel Sanatlar Fakültelerinin sadece özel yetenek sınavı ile öğrenci kabul eden programlarının enstitülerdeki anasanat ve anabilim dallarına öğrenci kabulünde ALES puanı aranmaz. Kesin kabul, ilgili akademik birim komisyonunun değerlendirmesine bağlıdır. Uluslararası öğrencilerin kabul koşulları Enstitü Yönetim Kurulu tarafından karar verilir.

Önceki Öğrenmenin Tanınması Hakkında Kurallar

Lisans ya da yüksek lisansı dilbilim alanından olmayan adaylara 1 yıl hazırlık programı uygulanmaktadır.

Yatay Geçişle gelen öğrenciler:
Türkiyedeki ve yabancı ülkelerdeki yükseköğretim kurumlarından Dokuz Eylül Üniversitesine yatay geçiş yapmak isteyen öğrenciler için Yükseköğretim Kurumlarında Ön Lisans ve Lisans Düzeyindeki Programlar Arasında Geçiş, Çift Anadal, Yandal ile Kurumlararası Kredi Transferi Yapılması Esaslarına İlişkin Yönetmelik ile Üniversitemiz Senatosunun belirlediği yatay geçişlerle ilgili Değerlendirme Şartları uygulanır.
Yatay Geçiş Kontenjanları Yükseköğretim Kurulu tarafından ilan edilmektedir. Değerlendirme ise; fakülte ve yüksekokullarda oluşturulan komisyonlar tarafından yapılmakta ve ilgili kurullarca karara bağlanarak ilan edilmektedir.

Dikey Geçişle gelen öğrenciler:
Meslek Yüksekokullarından mezun olanların, bitirdikleri alanların devamı niteliğindeki lisans programlarına dikey geçişleri; Meslek Yüksekokulları ve Açık Öğretim Ön Lisans Programları Mezunlarının Lisans Öğrenimine Devamları Hakkındaki Yönetmelik hükümleri uygulanır.
Üniversite tarafından ayrılan kontenjanlar ÖSYM Başkanlığına bildirilir. Bildirilen bu kontenjanlar ve koşullar ÖSYM tarafından hazırlanan Dikey Geçiş Kılavuzunda ilan edilir.
Yerleştirme işlemleri Dikey Geçiş Sınavı neticesine göre merkezi olarak ÖSYM tarafından gerçekleşir.

Dokuz Eylül Üniversitesi Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğine göre Enstitülere bağlı programlara yatay geçişle öğrenci alınmamaktadır. Öğrencinin bir başka üniversitenin lisansüstü programına kayıtlı iken alıp başarılı olduğu derslerden Dokuz Eylül'de aynı lisansüstü programa kayıt olduktan sonra hangilerinin asgari ders yükünden sayılması ile ilgili dilekçesine istinaden, ders içeriklerini ve not döküm çizelgesini gösteren başvurusu, danışmanın önerisi, anabilim dalı başkanlığının görüşü ve enstitü yönetim kurulu kararıyla belirlenir. Değişim programlarına katılan öğrencilerin karşı üniversiteden aldıkları dersler seçimlik ya da zorunlu ders olarak kabul edilir.


Yeterlilik Koşulları ve Kuralları

4 yıl, 1 yılda 2 yarıyıl, her yarıyılda 16 hafta, 240 AKTS.

Program Profili (programın amacı, programın yapısı, yöneldiği alanlar, bölüm olanakları)

Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Genel Dilbilim Anabilim Dalı, şu anda 7 öğretim üyesi ile devam etmektedir. Ayrıca bölümümüze ait bir kütüphane (Prof. Dr. Semiramis YAĞCIOĞLU Kütüphanesi), öğrencilerin kullanımına sunulmuştur.

Temel Program Kazanımları

1   Doktora düzeyinde dilbilimsel bilgiyi derinleştirip geliştirebilme ve yeni bilgilere sistematik bir biçimde yaklaşabilme, alanıyla ilgili bilimsel araştırma yöntemlerinde üst düzeyde beceri kazanabilme
2   Dil ve eğitim, dil ve beyin, dil ve cinsiyet, dil tipolojisi, bilişsel dilbilim, edimbilim ve söylem çözümlemesi gibi alanlardaki çalışmaları yorumlayabilme ve bu alanlardaki bilgilerin sınırlarını genişletebilme
3   İletişim bağlamında söylemin işlevini tanımlayabilme, yazılı metinlerin düzenlenişi, oluşturulması konusunda dünyadaki alanyazını takip ederek yeni çalışmalar ortaya koyabilme ve çözümlemeler yapabilme
4   Dilin biyolojik, nörolojik, psikolojik, bilişsel, sözdizimsel, toplumsal, kültürel boyutlarını akademik anlamda değerlendirebilme
5   Akademik ve profesyonel bağlamda stratejik karar verme süreçlerini kullanarak etkileşim kurabilme ve toplumsal, bilimsel ve etik konularda çözüm üretebilme
6   Dünyadaki ve ülkemizde dilbilim alanyazınındaki gelişmeleri yakından takip ederek yeni ve karmaşık fikirleri çözümleyebilme, değerlendirebilme, yeni fikirler üretebilme ve bu bilgileri kullanarak bilimsel makale yayınlayabilme ve bilgi toplumu olma sürecinde katkıda bulunabilme

Mezunların İstihdam Profilleri

Bölüm mezunları çeşitli kurumların görüntülü ve sesli iletişim birimlerinde danışmanlık, basın-yayın ve tanıtım alanlarında çalışan kurumlarda düzeltmenlik, metin yazarlığı, özel ya da resmi kurumların iç ve dış yazışmalarında, dilin doğru kullanımı açısından denetmenlik görevlerini üstlenebileceklerdir. Bu doğrultuda mezunlarımız arasında çeşitli yayınevlerinde düzeltmenlik yapanlar bulunmaktadır. Bununla birlikte mezunlarımız arasında çeviri büroları açarak bu alanda çalışmalarını sürdürenler de bulunmaktadır. Ayrıca, kuruluşumuzdan günümüze kadar geçen sürede mezun verdiğimiz toplam 4 sınıfın mezunları arasında üniversitemiz yabancı diller yüksek okulu da dahil olmak üzere çeşitli üniversitelerin yabancı diller yüksek okullarında okutmanlık görevini üstlenenler mevcut olduğu gibi dersanelerde öğretmen olarak çalışan mezunlarımız da bulunmaktadır. Bununla birlikte uygulamalı dilbilim ve nörodilbilim çerçevesinde edinilen bilgiler sayesinde öğrencilerimiz söz konusu alanlarda da akademik çalışma yapma olanağına sahip olmaktadırlar.

Üst Derece Programlarına Geçiş

Mezunlar doktora sonrası çalışmalara başvurabilir.

TYYÇ - Program Yeterlilikleri İlişkisi


Ders Yapısı ve Kredileri

Programda dersler dönemliktir. Derslerde bir ön koşul bulunmamaktadır. Her öğrenci dönemlik olarak 30 AKTS'lik ders almak zorundadır. Bu dört ders dönem içi açılan dersler arasından seçilir.
D:Ders U:Uygulama L:Laboratuvar
B:Bahar Dönemi G:Güz Dönemi H:Her İki Dönem
 
1 .Dönem:
Dönem No Ders Kodu Ders Adı Ders Türü D U L AKTS
G 1 SBE 6000 Bilim Felsefesi ve Etiği ZORUNLU 3 0 0 5
G 0 - SEÇMELİ DERSLER SEÇMELİ - - - 25
TOPLAM:   30
 
1 .Dönem Seçmeli:
Dönem No Ders Kodu Ders Adı Ders Türü D U L AKTS
G 2 DİL 6083 Sözdizim İncelemeleri I SEÇMELİ 3 0 0 9
G 3 DİL 6089 Sesbilim İncelemeleri SEÇMELİ 3 0 0 8
G 4 DİL 6085 Türkçenin Yapısal Özellikleri SEÇMELİ 3 0 0 8
G 5 DİL 6119 Metin Türleri SEÇMELİ 3 0 0 9
G 6 DİL 6131 Kliniksel Edimbilim SEÇMELİ 3 0 0 9
G 7 DİL 6125 Dil, Toplumsal Cinsiyet ve Feminist Kuram SEÇMELİ 3 0 0 9
G 8 DİL 6127 Biçimbilim İncelemeleri SEÇMELİ 3 0 0 9
G 9 DİL 6129 Zihinsel Sözlükçenin Yapısı SEÇMELİ 3 0 0 9
G 10 DİL 6121 Dilbilimde İşlevsel Yaklaşımlar SEÇMELİ 3 0 0 9
 
2 .Dönem:
Dönem No Ders Kodu Ders Adı Ders Türü D U L AKTS
B 1 DİL 6196 Seminer ZORUNLU 0 3 0 3
B 0 - SEÇMELİ DERSLER SEÇMELİ - - - 27
TOPLAM:   30
 
2 .Dönem Seçmeli:
Dönem No Ders Kodu Ders Adı Ders Türü D U L AKTS
B 2 DİL 6070 Değerleme Kuramı SEÇMELİ 3 0 0 9
B 3 DİL 6056 Yazınsal Göstergebilim SEÇMELİ 3 0 0 9
B 4 DİL 6058 Sözdizim İncelemeleri II SEÇMELİ 3 0 0 9
B 5 DİL 6060 Bilişsel Dilbilim SEÇMELİ 3 0 0 9
B 6 DİL 6062 Tür Çözümlemesi SEÇMELİ 3 0 0 9
B 7 DİL 6076 Terminoloji ve Terminografi SEÇMELİ 3 0 0 9
B 8 DİL 6066 Biçimsel Anlambilim SEÇMELİ 3 0 0 9
B 9 DİL 6068 Görsel Göstergebilim SEÇMELİ 3 0 0 9
B 10 DİL 6072 Derlem Dilbilim SEÇMELİ 3 0 0 9
B 11 DİL 6074 Dil Felsefesi SEÇMELİ 3 0 0 9
B 12 DİL 6054 Kanıtlayıcı Söylem ve İnandırma SEÇMELİ 3 0 0 9
B 13 DİL 6064 Söylem ve İdeoloji SEÇMELİ 3 0 0 9
 
3 .Dönem:
Dönem No Ders Kodu Ders Adı Ders Türü D U L AKTS
G 1 DİL 6298 Uzmanlık Alanı ZORUNLU 3 0 0 18
G 0 - SEÇMELİ DERSLER SEÇMELİ - - - 12
TOPLAM:   30
 
4 .Dönem:
Dönem No Ders Kodu Ders Adı Ders Türü D U L AKTS
B 1 DİL 6299 Tez Çalışması ZORUNLU 0 1 0 30
TOPLAM:   30
 
5 .Dönem:
Dönem No Ders Kodu Ders Adı Ders Türü D U L AKTS
G 1 DİL 6299 Tez Çalışması ZORUNLU 0 1 0 30
TOPLAM:   30
 
6 .Dönem:
Dönem No Ders Kodu Ders Adı Ders Türü D U L AKTS
B 1 DİL 6299 Tez Çalışması ZORUNLU 0 1 0 30
TOPLAM:   30
 
7 .Dönem:
Dönem No Ders Kodu Ders Adı Ders Türü D U L AKTS
G 1 DİL 6299 Tez Çalışması ZORUNLU 0 1 0 30
TOPLAM:   30
 
8 .Dönem:
Dönem No Ders Kodu Ders Adı Ders Türü D U L AKTS
B 1 DİL 6299 Tez Çalışması ZORUNLU 0 1 0 30
TOPLAM:   30
 

Sınavlar, Ölçme ve Değerlendirme

Her ders için uygulanan ölçme ve değerlendirme yöntemleri ilgili öğretim üyesi/leri tarafından hazırlanan ve Bilgi paketinde yer alan Ders Tanıtım Formunda tanımlanmıştır. Sınavlar ve ders başarı notları ile ilgili olarak DEÜ Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin ilgili maddeleri uygulanır.
DEÜ Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği web adresi: http://www.sbe.deu.edu.tr/sbe/mevzuat

Mezuniyet Koşulları

Doktora programı teziyle beraber, ilgili dersler, uzmanlık alanı dersi (18 AKTS), seminer (3 AKTS) ve tez çalışması (162 AKTS) olmak üzere toplamda 240 AKTS'den oluşur. Öğrencilerin genel not ortalamalarının en az 2.50/4.00 olması ve tüm dersleri en az CB/S/TP notları ile geçmiş olmaları gerekir.

Çalışma Şekli (tam zamanlı,yarı zamanlı,e-öğrenme)

Tam gün, e-öğrenme

Adres ve İletişim Bilgileri (program başkanı veya eşdeğeri)

Anabilim Dalı Başkanı : Prof. Dr. Kamil İşeri
Tel : (0232) 301 9428
e-posta : kamil.iseri@deu.edu.tr