Dokuz Eylül Üniversitesi Ders Katoloğu / Bilgi Paketi

Ders Bilgileri

Ders Kodu	Ders Adı	Ders Türü	D	U	L	AKTS
DİL 6085	Türkçenin Yapısal Özellikleri	SEÇMELİ	3	0	0	8

Dersi Veren Birim

Genel Dilbilim Doktora

Dersin Düzeyi

Doktora

Ders Koordinatörü

PROF. DR. MURAT ÖZGEN

Dersi Alan Birimler

Genel Dilbilim Doktora

Dersin Amacı

Bu ders, Türkçenin dilbilgisel olguları üzerine betimsel ve açıklayıcı bir izlence sunmayı amaçlamaktadır. Bu ders aynı zamanda, Türkçenin karmaşık dilbilgisel olgularını tekçil olarak ele alıp alanyazındaki çalışmalarla bu olguları tartışmayı hedeflemektedir.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1	Türkçenin karmaşık sözdizimsel yapılarını (uyum, kip-görünüş-zaman vb.) tanımlayabilecektir.
2	Adlaştırma, belirteç ve ortaç yantümcelerinin sözdizimsel yapıların anlam ve işlevlerini ayırt edebilecektir.
3	Koşul tümcelerinin sözdizimsel yapılarını, anlam ve işlevlerini ayırt edebileceklerdir.
4	Türkçenin karmaşık yapılarının işlev ve anlamlarına yönelik farkındalık geliştirebilecektir.
5	Edilgenlik, ettirgenlik, dönüşlülük, işteşlik gibi karmaşık sözdizimsel yapıların anlam ve işlevlerini ayırt edebileceklerdir.
6	Alanyazındaki Türkçenin sorunlu yapıları hakkında kapsamlı bir araştırma yazısı yazabileceklerdir.

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta	Konular	Açıklama
1	Giriş: Türkçenin Genel Özellikleri
2	Türkçede Durum Sistemi - I: Türkçenin Genel Durum Sistemi
3	Türkçede Durum Sistemi - II: Türkçenin Özne Durumu
4	Türkçede Adıl/ADIL Sistemi
5	Adcıl Uyum Sistemi: TAM-İYE Uyumu ve Adcıl Alandaki Hiyerarşi
6	Eylemcil Uyum Sistemi: Kip-Görünüş-Zaman, Kişi-Sayı
7	Çatı Olgusu: Ettirgen, Edilgen, Etken, Uygulanım, İşteş, Dönüşlü
8	Arasınav
9	Olumsuzluk ve Olumsuzluk Kutup/Uyuşum Birimleri
10	Adcıl Tümcelerin Genel Görünümü
11	Eklenti Tümceleri - I : Belirteçlik Tümceleri
12	Eklenti Tümceleri - II : İlgi Tümceleri
13	Türkçede Bilgi Yapısı ve Sözcük Dizilişi
14	Genel Değerlendirme
15	Final

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Kornfilt, J. (2013). Turkish. Routledge.
Dryer, Matthew S. & Haspelmath, Martin (eds.) 2013. WALS Online (v2020.4) [Data set]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.13950591 (Available online at https://wals.info, Accessed on 2025-08-05.)
Özgen, M. (2018). Formalist dilbilgisi kuramları. Pegem Akademi.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO	KISA KOD	UZUN ADI	FORMUL
1	MTE	MIDTERM EXAM
2	FCG	FINAL COURSE GRADE
3	FCGR	FINAL COURSE GRADE	MTE * 0.40 + FCG* 0.60
4	RST	RESIT
5	FCGR	FINAL COURSE GRADE (RESIT)	MTE * 0.40 + RST* 0.60

Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

1. ÖÇ 1-2-3-4-5-6 ilgili sunum ve ödev ile sınanacaktır.

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

1. Derslerin %80'ine katılım zorunludur.
2. Ara sınav, ödev ve final faaliyetlerine katılma, değerlendirmede dikkate alınacaktır.
3. Ara sınav, ödev ve final sınavında kopya ve aşırma (intihal) girişimleri '0' (sıfır) olarak değerlendirilecektir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

C Blok 157
murat.ozgen@deu.edu.tr
02323018629

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

İlan Edilecektir.

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler	Sayısı	Süresi (saat)	Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı	14	3	42
Haftalık Ders öncesi/sonrası hazırlıklar	14	5	70
Vize Sınavına Hazırlık	1	15	15
Final Sınavına Hazırlık	1	30	30
Ödev Hazırlama	1	20	20
Sunum Hazırlama	1	17	17
Final Sınavı	1	3	3
Final Sınavı	1	3	3
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat)			200

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖK	PK.1	PK.2	PK.3	PK.4	PK.5	PK.6
ÖK.1	5
ÖK.2	4
ÖK.3	4
ÖK.4	5
ÖK.5	4
ÖK.6	4

DERS ADI

DERECE PROGRAMLARI