DERS ADI

: Mimarlıkta Karar Yönetimi ve Optimizasyon

Ders Bilgileri

Ders Kodu Ders Adı Ders Türü D U L AKTS
ARC 5209 Mimarlıkta Karar Yönetimi ve Optimizasyon SEÇMELİ 2 2 0 6

Dersi Veren Birim

Fen Bilimleri Enstitüsü

Dersin Düzeyi

Yüksek Lisans

Ders Koordinatörü

DR. ÖĞR. ÜYESİ ASLIHAN ŞENEL SOLMAZ

Dersi Alan Birimler

Yapı Bilgisi Doktora
Yapı Bilgisi Yüksek Lisans

Dersin Amacı

Ders öğrencilere karar yönetimi ve optimizasyon yöntemlerinin mimarlıktaki uygulamalarına yönelik bilgi vermeyi amaçlamaktadır. Bu ders, mimaride optimal karar verme süreçlerini kuramsal, yöntemsel ve uygulamalı düzeyde çok katmanlı biçimde ele almayı amaçlamaktadır. Ders kapsamında öncelikle, karar teorisi, davranışsal karar kuramları, çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemleri ve karar probleminin çözümünde kullanılan karar modelleme yaklaşımlarına odaklanılır. Daha sonra, karar süreçlerinin sayısal, nesnel ve performans odaklı biçimde çözümlenmesine olanak tanıyan optimizasyon yöntemleri, mimarlık bağlamında eleştirel bir bakış açısıyla incelenir. Mimarlıkta enerji etkinliği, gün ışığı optimizasyonu, malzeme performansı, yapım ve yaşam döngüsü maliyeti gibi çok boyutlu karar alanlarında; doğrusal/doğrusal olmayan optimizasyon, sezgisel algoritmalar, çok amaçlı optimizasyon teknikleri ve bu tekniklerin simülasyon ve modelleme araçlarıyla entegrasyonu üzerinde durulur. Dersin temel amacı, öğrencilerin karmaşık karar sistemlerini kuramsal derinlikle kavrayarak sistematik olarak çözümleyebilmesini, nitel ve nicel yöntemleri karar sürecine entegre edebilmesini ve karar problemine yönelik çok ölçütlü, hesaplamalı ve stratejik yaklaşımlar geliştirebilmesini sağlamaktır.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1   Karar yönetimini anlama ve mimarlıkta optimal karar verme becerilerini geliştirme
2   Optimizasyona yönelik temel kavramları anlama ve mimarlıktaki uygulamalarına ilişkin bilgi edinme
3   Bina yaşam döngüsünde farklı aşamalarda ortaya çıkan optimizasyon problemlerini anlama ve sınıflayabilme
4   Karar süreçlerinde optimizasyon yöntemlerinin uygulanmasındaki temel adımlara ve kullanılan programların entegrasyonuna ilişkin bilgi edinme
5   Optimizasyon uygulaması sonucu elde edilen sayısal verileri anlama, yorumlama ve tartışabilme

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta Konular Açıklama
1 Dersin tanıtılması, amacı ve kapsamının belirtilmesi, araştırma ödevleri ve uygulamalar hakkında bilgi verilmesi.
2 Temel kavramların açıklanması: Karar yönetimi ve Optimizasyon; Mimarlıkta optimal karar alma süreçlerinde karar yönetimi ve optimizasyonun önemi.
3 Karar teorisi, belirsizlik ve risk altında karar verme, karar verme yaklaşımları. Uygulama
4 Karar teorisi, belirsizlik ve risk altında karar verme, karar verme yaklaşımları. Uygulama
5 Çok kriterli karar verme yöntemleri. Uygulama
6 Çok kriterli karar verme yöntemleri. Uygulama
7 Araştırma ödevi ve uygulamalara yönelik sınıf içi tartışma ve değerlendirme.
8 Araştırma ödevi ve Uygulama teslimi. Sınıf içi tartışma ve değerlendirme.
9 Mimarlıkta optimizasyon uygulamaları: bina yaşam döngüsü perspektifiyle optimizasyon problemlerinin sınıflandırılması; tek amaçlı ve çok amaçlı optimizasyon problemleri; kullanılan optimizasyon yöntem ve yaklaşımları.
10 Bina enerji ve çevresel performansına ilişkin optimizasyon problemleri, sınıflandırması (tek amaçlı ve çok amaçlı problemler) ve getirilen çözümler. Uygulama
11 Benzetim tabanlı optimizasyon uygulaması. Uygulama
12 Tek amaçlı optimizasyon problemi ve uygulaması (EnergyPlus ve GenOpt vb programlarının kullanımı). Uygulama
13 Çok amaçlı optimizasyon problemi ve uygulaması (EnergyPlus ve GenOpt vb programlarının kullanımı). Uygulama
14 Final araştırma ödevi ve uygulamalara yönelik sınıf içi tartışma ve değerlendirme.
15 Final araştırma ödevi ve uygulamalara yönelik sınıf içi tartışma ve değerlendirme.

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Halıcıoğlu, F. H. 2005. Kalite fonksiyon yayılımı yönteminin mimarlıkta uygulanmasına yönelik model önerisi ve bir bina projesi kapsamında irdelenmesi. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Türkiye.
Jato-Espino, D., Castillo-Lopez, E., Rodriguez-Hernandez, J., & Canteras-Jordana, J. C. 2014. A review of application of multi-criteria decision making methods in construction. Automation in construction, 45, 151-162.
Parmigiani, G., & Inoue, L. 2009. Decision theory: Principles and approaches. John Wiley & Sons.
Saaty, T. L. 1990. How to make a decision: the analytic hierarchy process. European journal of operational research, 48(1), 9-26.
Triantaphyllou, E. 2000. Multi-criteria decision making methods. In Multi-criteria decision making methods: A comparative study (pp. 5-21). Springer, Boston, MA.
Senel Solmaz, A. 2015. A decision support model based on simulation and multi-objective optimization to determine optimum solutions for building energy performance. PhD. Thesis, Dokuz Eylul University, Izmir, Turkey.
Senel Solmaz, A., Halicioglu, F.H., Gunhan, S.: An Approach for Making Optimal Decisions in Building Energy Efficiency Retrofit Projects, Indoor and Built Environment, 27(2018), pp. 348-368, ttps:/doi.org/10.1177/1420326X16674764
Asadi, E., Da Silva, M. G., Antunes, C. H. ve Dias, L. S. (2013). State of the art on retrofit strategies selection using multi-objective optimization and genetic algorithms. F. Pacheco Torgal, M. Mistretta, A. R. Kaklauskas, C. G. Granqvist ve L. F. Cabeza (Ed.), Nearly Zero Energy Building Refurbishment (279-297). London: Springer.
Asadi, E., Da Silva, M. G., Antunes, C. H., Dias, L. S. ve Glicksman, L. (2014). Multi-objective optimization for building retrofit: A model using genetic algorithm and artificial neural network and an application. Energy and Buildings, 81(0), 444-456.

Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Ders anlatımı, uygulama, bireysel araştırma, ödev sunumu, ve teslimi.
Her öğrencinin bireysel olarak yapacağı bilimsel araştırmanın aşamaları ders saatleri içinde eleştirel bir şekilde değerlendirilecek ve geliştirilecektir.

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO KISA KOD UZUN ADI FORMUL
1 ASG ASSIGNMENT/PRESENTATION
2 FIN FINAL EXAM
3 FCG FINAL COURSE GRADE MARKASG * 0.40 +MARKFIN * 0.60
4 RST RESIT
5 FCGR FINAL COURSE GRADE (RESIT) MARKASG * 0.40 +MARKRST * 0.60


Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

-

Değerlendirme Kriteri

Araştırma Ödevi/Sunum % 40 (ÖÇ 1, ÖÇ2, ÖÇ3, ÖÇ4, ÖÇ5)
Final % 60 (ÖÇ1, ÖÇ2, ÖÇ3, ÖÇ4, ÖÇ5)

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

-

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

PROF.DR. FAHRİYE HİLAL HALICIOĞLU hilal.halicioglu@deu.edu.tr
DR.ÖĞR.ÜYESİ ASLIHAN ŞENEL SOLMAZ aslihan.senel@deu.edu.tr

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Dönem başında ilan edilecektir.

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı 4 2 8
Uygulama 11 2 22
Haftalık Ders öncesi/sonrası hazırlıklar 12 4 48
Final Sınavına Hazırlık 1 10 10
Ödev Hazırlama 1 7 7
Sunum Hazırlama 4 8 32
Proje Hazırlama 1 25 25
Final Sınavı 1 2 2
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat) 154

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖKPK.1PK.2PK.3PK.4PK.5PK.6PK.7PK.8PK.9PK.10
ÖK.1534
ÖK.2534
ÖK.3534
ÖK.4534
ÖK.5534