DERS ADI

: Çocuklarla ve Topluluklarla Felsefe

Ders Bilgileri

Ders Kodu Ders Adı Ders Türü D U L AKTS
GKD 5076 Çocuklarla ve Topluluklarla Felsefe SEÇMELİ 2 0 0 3

Dersi Veren Birim

Buca Eğitim Fakültesi

Dersin Düzeyi

Lisans

Ders Koordinatörü

DOÇ. DR. FİLİZ KARADAĞ ÜÇDAL

Dersi Alan Birimler

Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği
Türkçe Öğretmenliği
Müzik Öğretmenliği
Biyoloji Öğretmenliği
Kimya Öğretmenliği
Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği
Coğrafya Öğretmenliği
Fizik Öğretmenliği
Matematik Öğretmenliği
Okul Öncesi Öğretmenliği
İlköğretim Matematik Öğretmenliği
Özel Eğitim Öğretmenliği
Buca Eğitim Fakültesi
Sınıf Öğretmenliği
Fen Bilgisi Öğretmenliği
Tarih Öğretmenliği
Sosyal Bilgiler Öğretmenliği
Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık
Resim - İş Öğretmenliği

Dersin Amacı

Bu dersin amacı, çocuklarla ve farklı yaş gruplarından topluluklarla yürütülen felsefi diyalogların kuramsal temellerini tanıtmak ve uygulamalı yöntemlerle felsefi düşünmeyi desteklemektir. Ders kapsamında katılımcıların eleştirel, yaratıcı, işbirlikçi ve özenli düşünme becerileri geliştirmesi, felsefi soru sorma kültürünü tanıması ve felsefi diyalogları farklı yaş ve sosyo-kültürel gruplarla etkili biçimde yürütebilme yeterlikleri kazanması hedeflenmektedir.

Dersin Öğrenme Kazanımları

1   Çocuklarla ve topluluklarla yürütülen felsefi uygulamaların kuramsal temellerini açıklar. (Lipman, Freire, Dewey gibi düşünürlerin yaklaşımlarını tanıma)
2   Felsefi soru, kavram ve diyalog oluşturma süreçlerini tanımlar. (Soru türlerini ayırt etme ve kavram çözümlemeleri yapabilme)
3   Eleştirel, yaratıcı, işbirlikçi ve özenli düşünme becerilerini geliştirir. (4C düşünme modelini etkin şekilde uygular)
4   Çocuklarla ve farklı topluluklarla yürütülebilecek felsefi diyaloglar planlar. (Etkinlik tasarımı, hikâye seçimi, soru oluşturma, kolaylaştırıcılık)
5   Felsefi bir toplulukta etkili bir kolaylaştırıcı rolünü üstlenir. (Tarafsızlık, yönlendirmeme, açık uçlu sorularla düşünmeyi teşvik)
6   Çeşitli yaş gruplarının gelişimsel özelliklerine uygun felsefi içerikler geliştirir. (Erken çocukluk, orta çocukluk, gençlik ve yetişkinlik düzeylerinde farklılaştırma)
7   Toplumsal konuları felsefi bir çerçevede tartışabilme becerisi kazanır. (Adalet, eşitlik, özgürlük, çevre gibi konulara felsefi yaklaşım)
8   Felsefi uygulamaların eğitimdeki dönüştürücü gücünü eleştirel biçimde değerlendirir. (Felsefe ile eğitimin ilişkisini sorgulama ve yorumlama)

Dersin Öğretim Türü

Örgün Öğretim

Dersin Önkoşulu/Önkoşulları

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Ders İçeriği

Hafta Konular Açıklama
1 Felsefeye Giriş: Neden Çocuklarla Felsefe Felsefi düşünmenin doğası, çocukluk ve felsefe ilişkisi, giriş düzeyinde sorgulamalar
2 Philosophy for Children (P4C) Yaklaşımının Temelleri Lipman ve Matthews ın kuramsal çerçevesi, 4C düşünme modeli (eleştirel, yaratıcı, özenli, işbirlikçi)
3 Felsefi Soru Nedir Soru Türleri ve Derinlik Seviyeleri Kavramsal soruların oluşturulması, açık uçlu sorularla tartışma derinliği sağlama
4 Felsefi Hikâyeler ve Diyalog Oluşturma Hikâyelerle kavram keşfi, diyalog başlatma, hikâye seçiminde yaş ve kültürel uygunluk
5 Kolaylaştırıcılık Becerileri Tarafsızlık, düşünceyi destekleme, sessizliği yönetme, dinleme becerileri
6 Topluluklarla Felsefe: Yetişkinlerle ve Kırılgan Gruplarla Felsefi Sorgulama Yaşlılar, kadınlar, göçmenler ve diğer topluluklarla yapılabilecek felsefi uygulamalar
7 Ara Sınav / Uygulama Sınavı Kuramsal bilgi + kısa felsefi uygulama planlama
8 Sokratik Diyaloglar ve Topluluk Soruşturması Diyalogun yapısı, düşünceyi derinleştirme teknikleri
9 Çocukların Gelişim Özellikleri ve Felsefi Yeterlikleri Yaşlara göre sorgulama düzeyleri, bilişsel ve dilsel gelişim
10 Etik, Adalet, Özgürlük: Kavramların Çocuklarla Ele Alınışı Değer kavramlarının çocuklarla tartışılması; duyarlılık geliştirme
11 Mikro Öğretim Hazırlığı: Uygulama Planı Hazırlama Her öğrenci/grup kendi felsefi oturumunu planlar: hikâye, soru, akış, kolaylaştırıcı rol
12 Mikro Öğretim Sunumları - I Öğrenci/grup sunumları sınıf içi uygulama ve geri bildirim
13 Mikro Öğretim Sunumları II Uygulama sunumlarının devamı
14 Ders Değerlendirmesi ve Portfolyo Sunumları Sürece dair bireysel yansıtma, öğrenci portfolyolarının paylaşımı ve genel değerlendirme

Ders İçin Önerilen Kaynaklar

Temel Kaynaklar
Lipman, M. (2003). Thinking in Education. Cambridge University Press.

Felsefi düşünmenin eğitsel rolünü ve Philosophy for Children yaklaşımının kuramsal temellerini sunar.

Gregory, M., Haynes, J., & Murris, K. (2017). The Routledge International Handbook of Philosophy for Children. Routledge.

Disiplinlerarası yaklaşımlarla çocuklarla felsefe yapmanın farklı kültürlerdeki uygulamaları.

Haynes, J. (2008). Children as Philosophers: Learning through Enquiry and Dialogue in the Primary Classroom. Routledge.

Sınıf içi uygulama örnekleriyle çocukların felsefi sorgulama sürecine nasıl dahil edileceğini gösterir.

Kennedy, D. (2006). Changing Practice in Education Through Philosophy with Children. Routledge.

Felsefi soruşturmanın pedagojik etkilerini ele alan güçlü bir kaynak.

Freire, P. (2009). Pedagogy of the Oppressed. Continuum.

Diyalog temelli öğrenme ve özgürleştirici eğitim kuramı, topluluklarla felsefe için temel bir bakış sunar.

Yardımcı / Uygulamalı Kaynaklar
Murris, K. (2016). The Posthuman Child: Educational Transformation through Philosophy with Children. Routledge.

Çocuk imgesi, posthümanizm ve eleştirel pedagoji bağlamında felsefi diyalog.

Splitter, L., & Sharp, A. M. (1995). Teaching for Better Thinking: The Classroom Community of Inquiry. ACER Press.

Felsefi sorgulama topluluğu oluşturmanın adım adım süreçleri.

Fisher, R. (2003). Teaching Thinking: Philosophical Enquiry in the Classroom. Bloomsbury.

Öğretmenler için pratik yönergeler ve uygulama planları.

Turkish P4C Books (yerli kaynak):

Topses, G. (Ed.). (2022). Çocuklarla Felsefe: Kuram, Uygulama ve Deneyimler. Pegem Akademi.

Türkiye deki P4C uygulamalarını, kuramlarını ve örneklerini içerir.

Çocuk Kitapları (Felsefi Soruşturma İçin):

Peter H. Reynolds The Dot (Nokta)

Shel Silverstein The Giving Tree (Cömert Ağaç)

Anthony Browne Into the Forest (Ormana Doğru)



Öğrenme ve Öğretme Yöntemleri

Anlatım (Teorik Bilgi Aktarımı):
Dersin başlangıcında temel kavramlar, kuramsal yaklaşımlar ve uygulama modelleri doğrudan öğretim yoluyla öğrencilere sunulur.

Sokratik Diyalog ve Soruşturma Topluluğu (Community of Inquiry):
Öğrencilerle birlikte felsefi sorular üzerinden diyalog yürütülerek toplu düşünme deneyimi sağlanır. Katılımcılar aktif sorgulayıcı roller üstlenir.

Vaka (Senaryo) Analizi:
Gerçek ya da kurmaca çocuklarla/topluluklarla yapılan felsefe uygulamalarından örnekler analiz edilir.

Drama ve Rol Oynama:
Kolaylaştırıcılık rolü canlandırılarak farklı yaş gruplarıyla diyalog yönetimi deneyimlenir.

Grup Çalışmaları ve İşbirlikli Öğrenme:
Küçük gruplarda felsefi etkinlikler tasarlanır, sorular hazırlanır ve uygulanabilir planlar geliştirilir.

Yansıtıcı Günlük ve Felsefi Günlük Yazımı:
Öğrenciler, derste tartışılan konularla ilgili kişisel düşünce ve duygularını yazarak felsefi düşünmeyi derinleştirir.

Video ve Görsel Materyal Analizi:
Çocuklarla ve topluluklarla felsefe yapılan uygulamalardan videolar izlenerek tartışılır ve değerlendirilir.

Hikâye Temelli Öğrenme:
Felsefi hikâyeler, masallar ya da kısa öyküler aracılığıyla kavramların sorgulanması sağlanır.

Uygulamalı Mikro-Öğretim:
Öğrenciler sınıf içinde örnek felsefe oturumları düzenler; diğer öğrenciler hem katılımcı hem gözlemci olur.

Misafir Uygulayıcı/Uzman Daveti (isteğe bağlı):
Alanda çalışan felsefe kolaylaştırıcıları davet edilerek deneyim aktarımı sağlanabilir.

Değerlendirme Yöntemleri

SIRA NO KISA KOD UZUN ADI FORMUL
1 MTE Midterm Exam
2 DTK Other Activity
3 FN Semester final exam
4 BNS BNS Student examVZ * 0.30 + Student examDTK * 0.10 + FN * 0.60
5 BUT Make- up note
6 BBN End of make-up grade Student examVZ * 0.30 +Student examDTK * 0.10 + BUT * 0.60


Değerlendirme Yöntemlerine İliskin Aciklamalar

Yok

Değerlendirme Kriteri

Katılım yalnızca derse devamlılık değil, derinlikli düşünme ve tartışmaya katkı sağlama üzerinden değerlendirilecektir.

Felsefi Günlük yazıları haftalık olarak kısa ama düşünsel derinliği olan metinler şeklinde olmalıdır.

Grup Projesi işbirliği içinde yapılmalı; tasarımda yaş grubu özelliklerine uygunluk, özgünlük ve uygulanabilirlik dikkate alınmalıdır.

Mikro-öğretim sunumu sırasında sınıf arkadaşlarından ve öğretim elemanından geribildirim alınacaktır.

Portfolyo, süreci yansıtan yaratıcı, kişisel gelişimi gösteren ve belgelerle desteklenmiş bir bütünlük içermelidir.

Dersin Öğretim Dili

Türkçe

Derse İlişkin Politika ve Kurallar

İlan Edilecektir.

Dersin Öğretim Üyesi İletişim Bilgileri

filiz.karadag@deu.edu.tr
Cahit Arf Binası Kat:2 No:212

Ders Öğretim Üyesi Görüşme Gün ve Saatleri

Pazartesi 13.00-14.00
Salı 13.00-14.00
Çarşamba 13.00-14.00

Staj Durumu

YOK

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ders Anlatımı 14 2 28
Uygulama 7 2 14
Haftalık Ders öncesi/sonrası hazırlıklar 14 2 28
Vize Sınavı 1 2 2
Final Sınavı 1 2 2
Proje Ödevi 1 4 4
TOPLAM İŞ YÜKÜ (saat) 78

Program ve Öğrenme Kazanımları İlişkisi

PK/ÖKPK.1PK.2PK.3PK.4PK.5PK.6PK.7PK.8PK.9PK.10PK.11PK.12PK.13PK.14PK.15PK.16
ÖK.11111111211111155
ÖK.21111111211111155
ÖK.31111111211111155
ÖK.41111111211111155
ÖK.51111111211111155
ÖK.61111111211111155
ÖK.71111111211111155
ÖK.81111111211111155